۱۸۱.سه چيز از ابواب نيكى است : سخاوت ، خوشگويى و تحمّل آزار.

۱۸۲.مردى در بصره از اميرمؤمنان درباره «برادران» پرسيد. فرمود : برادران دو دسته اند : برادرانِ مورد اعتماد و برادران خوش باشگويى. امّا برادرانِ مورد اعتماد ، پناهگاه (و دست) و بال و خانواده و مالند پس اگر به برادرى در حدّ اطمينان كامل اعتماد دارى، دارايى و دست (يارى) خود را نثارش كن و با دوست واقعى او دوست واقعى و با دشمنش دشمن باش و رازش را پنهان دار و عيبش را بپوش و نكوييش را آشكار كن. اى پرسنده! بدان كه به راستى آنان از گوگرد سرخ كمياب ترند.
امّا برادران خوش باش گويى كسانى اند كه تو از (ديدار) آنان لذّت خود را مى برى ، پس لذّت خود را از آنان قطع مكن و بيش از آن هم از ضميرشان (همدلى) توقّع مدار و همان اندازه خوش رويى و شيرين زبانى كه نثار تو مى كنند تو نيز نثارشان كن.

۱۸۳.در آغاز سرما ، خود را از آن محافظت كنيد و در پايانش، بدان روى نماييد كه آن با تن ها همان كند كه با درختان مى نمايد ؛ آغازش مى سوزاند و پايانش برگ مى روياند.

۱۸۴.سه كار است كه كتاب خداى متعال [قرآن] زيان آن را متوجه همان كننده اش مى داند: ستم كارى، پيمان شكنى و نيرنگ بازى. خداوند عزّوجلّ مى فرمايد : «اى مردم ، ستمكارى شما به زيان خودتان است .» و خداوند سبحان مى فرمايد : «هركس كه پيمان شكند ، به زيان خود شكسته است.» و خداوند متعال مى فرمايد : «و نيرنگ بد جز دامن صاحبش را نگيرد .»

۱۸۵.و در وصف دنيا گفت : چه سرايى را وصف كنم كه آغازش رنج است و پايانش نابودى ، در حلالش حساب است و در حرامش عِقاب ، هر كه در آن توانگر شود به فتنه دچار آيد و هر كه در آن مستمند شود به اندوه، هر كه در طلبش بكوشد آن را نيابد و هر كه از تكاپوى آن بازنشيند (دنيا خود) نزدش آيد. (بسان خورشيد) هر كه را با آن بنگرد بينا كند و هر كه را به آن چشم دوزد نابينا.

۱۸۱.ثَلاثةٌ مِن أبوابِ البِرِّ : سَخاءُ النَّفسِ، وطيبُ الكلامِ ، والصَّبرُ عَلى الأذى. ^۱

۱۸۲.وسألَ رَجُلٌ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام بِالبَصرةِ فَقال : أخبرنا عن الإخوانِ.
فقال عليه السلام : الإخوانُ صِنفانِ : إخوانُ الثِّقةِ ، وإخوانُ المُكاشَرةِ ^۲ ؛ فأمّا إخوانُ الثِّقةِ فَهُم الكَهفُ والجَناحُ ، والأهلُ والمالُ ، فإذا كُنتَ مِن أخيكَ على حَدِّ الثِّقةِ فابذُل له مالَكَ ويدَكَ ، وصافِ مَن صافاهُ، وعادِ مَن عاداهُ، واكتم سِرَّه وعَيبَهُ ، وأظهِر مِنهُ الحُسنَ ، واعلَم أيُّها السائلُ أنّهم أقَلُّ من الكِبريتِ الأحمَرِ.
وأمّا إخوانُ المَكاشَرةِ فَإنَّكَ تُصيبُ مِنهم لَذَّتك، فلا تَقطَعَنَّ ذلِكَ مِنهم، ولا تَطلُبَنَّ ما وراءَ ذلِكَ مِن ضَميرِهِم، وابذُل لَهم ما بَذَلوا لَكَ مِن طَلاقَةِ الوَجهِ وحَلاوةِ اللِّسانِ. ^۳

۱۸۳.تَوَقَّوُا البَردَ في أوّلِهِ ، وتَلَقَّوهُ في آخِرِهِ ؛ فَإنّهُ يَفعلُ في الأبدانِ كَفِعلِهِ في الأشجارِ ، أوّلُهُ يُحرِقُ، وآخِرُهُ يورِقُ. ^۴

۱۸۴.ثَلاثُ خِصالٍ مَرجِعُها في كِتابِ اللّه تعالى عَلَى النَّفسِ : البَغيُ ، وَالنَّكثُ والمَكرُ ، قالَ اللّهُ عزّوجلّ : «يَـأَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَى أَنفُسِكُم»^۵ وقال سبحانه : «فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ»^۶ وقال اللّه تعالى : «وَ لَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَا بِأَهْلِهِ»^۷ . ^۸

۱۸۵.وقال عليه السلام في صفة الدنيا: ما أصِفُ مِن دارٍ أوّلُها عَناءٌ ، وآخِرُها فَناءٌ ، في حَلالِها
حِسابٌ ، وفي حَرامِها عِقابٌ : مَنِ استغنى فيها فُتِنَ، ومَن افتُقِرَ فيها حَزِنَ ، مَن ساعاها فاتَتهُ، ومَن قَعَدَ عنها واتته ^۹ ، ومَن أبصرَ بِها بَصَّرَتهُ ومن أبصَرَ إليها أعمَتهُ. ^۱۰