13
چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر

موحد محمّدى اصفهانى ۱ است. دو نسخه چاپى نيز سراغ داريم كه يكى به سال 1404 هجرى قمرى در مشهد مقدس به طبع رسيده و افست از چاپ نجف اشرف ۲ مى باشد و ديگرى نسخه چاپ شده به سال 1408 هجرى قمرى در قم ۳ .
نسخه خطّى اول از ديگر نسخه ها كهن تر و متعلّق به قرن يازدهم است. متن احاديث اين نسخه تا حدى از بقيه نسخه ها صحيح تر مى نمايد و اعراب اندكى هم دارد كه در برخى موارد راهگشاست. اين نسخه در دسترس مصحّحان قبلى نزهه الناظر نبوده و در سال هاى اخير به كتابخانه بزرگ آستان قدس رضوى در مشهد هديه شده است. ۴ از اين نسخه چند صفحه ساقط شده است كه احاديث 37 تا 93 از ميان احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله و بخش هاى كوچكى از برخى احاديث امام على عليه السلام را ندارد و نيز حديث 5 تا 16 از احاديث امام كاظم عليه السلام به ميان احاديث امام سجّاد عليه السلام آمده و با آن خلط شده است. خوشبختانه مستنسخ مطلّع كتاب در حاشيه متن به اين موارد تذكر داده است. اين نسخه چند صفحه هم اضافه دارد كه نمونه آن صفحه هشت نسخه خطى است كه شرح احاديث پيامبر (حديث 104) است. در مقدمه نيز دو صفحه اضافى به چشم مى خورد.
بر اساس برخى عبارت ها در حاشيه اين نسخه، مانند عبارت «ليس فى الاصل» در

1.مطابق گزارش مصحّحان مؤسّه امام مهدى (عج) كتاب، اين نسخه به خط حاج سيدابوالقاسم صفوى اصفهانى ـ طاب ثراه ـ بوده كه در نجف اشرف وفات يافته است.

2.اين كتاب از سوى مطبعه حيدريه در ۵۸ صفحه در قطع وزيرى و به سال ۱۳۵۶ هجرى قمرى در نجف و با مقدمه سيد محمّد صادق بحر العلوم، به چاپ رسيده است. اين چاپ، غير از چاپ سال ۱۲۸۴ قمرى است كه در دسترس شيخ آقا بزرگ تهرانى بوده و آن را پرغلط خوانده است. ر. ك: معجم المطبوعات النجفيه از محمّد هادى امينى: ص۳۶۲، رقم ۱۶۳۱ والذريعة : ج ۲۴،ص۱۲۷،رقم۶۳۷.

3.اين كتاب تحقيق (مؤسسة الإمام المهديع) و به اشراف آيت اللّه سيّد محمّد باقر موحّد ابطحي بوده و در چاپخانه مهر قم چاپ و منتشر شده است.

4.ما اين نسخه را با علامت (أ) مشخص كرده ايم و به دو نسخه آمده در پانوشت نسخه منتشره آقاى ابطحى با حرف (ب) كه مواردش بيشتر است و (ج) كه نادر است، اشاره كرده ايم.


چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر
12

دسته جاهل، گمراه و فرو رفته در ظلمت از يك سو و آگاه از فضايل اهل بيت عليهم السلام و عالم كتمان كننده و حيله گر مغالطه كار مريدباز تقسيم مى كند كه هر دو دسته به دنبال دنياى خويش و روزى خوردن از قلم بى زخم و نيش خود هستند كه نه در كف نويسنده، بلكه سر به چرخش چشم و دست حاكمان دارد.
نكته جالب توجه، اقتداى حلوانى به سيد رضى(ره) در مبارزه با اين وضعيت است. او به همان گونه كه سيد رضى(ره) سخنان بليغ امام على عليه السلام را برگزيد و به جمع آورى و حتى تقطيع سخنان و بخش هايى از خطبه ها و نامه هاى بلند و كوتاه حضرتش همّت گماشت كه رنگ بلاغى و ادبى داشت، آن دسته از احاديث ائمّه عليهم السلام را آورده كه اين رنگ را بيشتر دارند. ما مى توانيم كار حلوانى را تكميل كار سيد رضى در ادامه گردآورى سخنان بليغ ائمّه عليهم السلام بدانيم كه مقصود اوليه و اصلى سيد رضى بوده و كتاب «خصائص الائمه عليهم السلام » كه بعدها در خصائص اميرالمؤمنين عليه السلام متوقف و به همان ناميده شد ، در واقع طرح و پى ريزى زمينه آن بوده است. در اين ميان نقل سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله بيشتر براى آن است كه سخنان امامان عليهم السلام را تقويت كند و به اين انديشه كلامى شيعه قوّت بخشد كه همه ، جرعه نوشان جام نبوّت هستند. حلوانى خود اين نكته را گوشزد كرده است. ۱

نسخه ها و تصحيح حاضر

آنچه از نسخه هاى كتاب در دست است، سه نسخه خطى متعلق به كتابخانه آستان قدس رضوى، ۲ كتابخانه مسجد اعظم قم ۳ و نسخه شخصى سيدمحمّد

1.ر. ك : مقدّمه مولّف.

2.اين نسخه از سوى مقام معظم رهبرى، آية اللّه خامنه اى به كتابخانه آستان قدس هديه شده و با شماره عمومى ۱۹۶۰۰ در بخش كتب خطى اين كتابخانه در مشهد، مركز استان خراسان و در جوار بارگاه ملكوتى امام رضا(ع) نگهدارى مى شود.

3.اين نسخه در ضمن مجموعه با رقم ۲۷۱۲ در بخش کتب خطي کتابخانه مسجد اعظم قم نگهداري مي شود که به وسيله مرجع ديني عصر آية الله حاج آقا حسين طباطبايي بروجردي )۱۲۹۲-۱۳۸۰ ه ق ( تأسيس شد.

  • نام منبع :
    چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 198969
صفحه از 252
پرینت  ارسال به