۲۳۶.انس مى گويد : نزد [امام] حسين عليه السلام بودم كه كنيزى با دسته گلى خوشبو بر او درآمد و سلام داد ، پس حسين به او گفت: تو را به خاطر خداى متعال آزاد كردم.
گفتم: سلامى و دسته گلى خوشبو ارزش اين را ندارد كه آزادش كنى!
گفت : خداى متعال ما را اين گونه پرورش داده است. گفته است: «و چون بر شما سلام داده شود به بهترش يا همانندش پاسخ دهيد» بهتر از آن، آزاد كردنش بود.

۲۳۷.برادرش [امام] حسن عليه السلام به او نامه نوشت و وى را بر صله دادن به شاعران عتاب كرد ، امام حسين در پاسخ او نوشت: تو بهتر از من مى دانى كه بهترين مال آن است كه آبروى صاحبش را حفظ كند.

۲۳۸.خدايا مرا با احسانت، پلّه پلّه و بى خبر در دام خود گرفتار مساز و با بلا تأديبم مكن.

۲۳۹.به معاويه گفت: هر كس عطايت را بپذيرد ، تو را بر كرم يارى داده است.

۲۴۰.گفته شده است كه نزد معاويه درباره عقل گفتگو شد. امام شهيد حسين بن على عليه السلام فرمود : عقل كامل نشود جز با پيروى از حقّ.
معاويه لبخندى زد گفت: در سينه هاى شما جز يك چيز نيست.
و از اين رو حسن بصرى در پاسخ به اينكه عاقل كيست، گفت: عاقل كسى است كه از خدا پروا كند و به طاعت او چنگ زند.
پس مردى به او گفت: پس معاويه [عاقل نيست]؟! گفت: آن شيطنت و تفرعن و تكبّر است و افزود: آن شبيه عقل است.
و نيز سفيان ثورى چون شنيد مردى در مجلس او مى گويد : معاويه عاقل بود، همين سخن را گفت: عقل همراهى حقّ و گفتار صادقانه است.

۲۳۶.وقال أنَسٌ : كُنتُ عِندَ الحُسينِ عليه السلام ، فَدَخَلَت عَلَيهِ جاريةٌ بِيَدِها طاقةُ رَيحانٍ، فحَيَّتهُ بها ، فقالَ لَها: أنتِ حُرَّةٌ لِوَجهِ اللّهِ تَعالى.
فَقُلتُ : تُحَيِّيكَ بِطاقَةِ رَيحانٍ لاخَطَرَ لها فَتُعتِقُها؟! فَقالَ : كَذا أدَّبَنا اللّهُ تعالى ، قالَ «وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَآ أَوْ رُدُّوهَآ»^۱ ، فكانَ أحسنَ مِنها عِتقُها. ^۲

۲۳۷.وكَتَبَ إليهِ أخوهُ الحَسَنُ عليهماالسلام يَلومُهُ عَلى إعطاءِ الشُّعَراءِ، فَكَتَبَ إلَيهِ : أنتَ أعلَمُ مِنِّي بِأنَّ خَيرَ المالِ ما وَقى العِرضَ. ^۳

۲۳۸.وكانَ مِن دُعائهِ عليه السلام : اللّهُمَّ لا تَستَدرِجني ^۴ بِالإحسانِ ، وَلا تُؤَدِّبني بِالبَلاءِ. ^۵

۲۳۹.وقالَ عليه السلام لِمُعاويةَ : مَن قَبِلَ عَطاءَكَ فَقَد أعانَكَ عَلَى الكَرَمِ. ^۶

۲۴۰.قيل: وتذاكَروا العَقلَ عِندَ مُعاويةَ ، فَقالَ الإمامُ الشَّهيدُ الحُسينُ بنُ عليٍّ عليهماالسلام: لا يَكمُلُ العَقلُ إلّا بِاتِّباعِ الحَقِّ.
فَتَبَسَّمَ مُعاويةُ وقالَ : ما في صُدورِكُم إلّا شيءٌ واحدٌ. ^۷
ولهذا قالَ الحَسَنُ بنُ أبي الحسن البصري ـ وقَد سُئل عَنِ العاقِلِ ـ فقالَ : العاقِلُ مَنِ اتَّقى اللّهَ وتَمَسَّكَ بِطاعَتِهِ ؛ فقالَ لَهُ رَجُلٌ : فَمُعاويةُ؟ قالَ: تِلكَ الشَّيطَنةُ ، تِلكَ الفَرعَنةُ، ثُمّ قال: ذلكَ شَبيهٌ بِالعَقلِ.
وكَذلكَ قالَ سُفيانُ الثَّوريُّ وقَد سَمِعَ رَجُلاً في مَجلِسِهِ يَقولُ : كانَ مُعاويةُ عاقِلاً فَقالَ : العَقلُ لُزومُ الحَقِّ وقَولُ الصِّدقِ. ^۸