۴۳۸.و فضل بن سهل يا جز او از امام رضا عليه السلام درباره ويژگى زاهد پرسيد ، امام فرمود : به كمتر از قوت خود بسازد ، آماده مرگ است و از زندگى ملول.

۴۳۹.در باره سخن خداى متعال :«پس درگذر ، درگذشتنى نيكو» فرمود : يعنى درگذشتن بدون سرزنش كردن.

۴۴۰.مردى را نزد مأمون آوردند كه مى خواست او را بكشد و امام رضا عليه السلام هم حاضر بود. مأمون به امام گفت: اى ابو الحسن چه مى گويى؟ امام فرمود : خداوند در برابر نيكى عفو جز عزّت نمى افزايد. پس مامون از او درگذشت.

۴۴۱.مردى مسيحى را كه با سيدّه اى زنا كرده بود نزد مأمون آوردند همين كه مامون را ديد مسلمان شد ، پس فقيهان نظر دادند : اسلام آن چه را پيشتر كرده بود از ميان برد.
مامون نظر امام رضا عليه السلام را جويا شد. امام عليه السلام فرمود : او را بكش كه وى تا آنگاه كه عذاب را نديد اسلام نياورد.
خداوند متعال مى فرمايد : «و چون عذاب ما را ديدند گفتند به خداوند يكتا ايمان آورديم .»

۴۴۲.از يكى از ياران امام رضا عليه السلام روايت شده است كه در مرو بر حضرتش وارد شدم و گفتم : اى زاده پيامبر خدا ، از امام صادق عليه السلام به ما رسيده كه فرموده است : نه جبر و نه تفويض ، بلكه امرى در ميانه اين دو امر است، معنايش چيست؟ امام فرمود:
هركس بگويد كه خداى سبحان كارهاى ما را مى كند ، سپس ما را بر آن عذاب مى كند، قائل به جبر شده است و آن كه مى گويد خداى متعال كار خلقت و روزى را به حجّتهاى خود سپرده، قائل به تفويض گشته و قائل به جبر كافر و قائل به تفويض، مشرك است.
گفتم : اى زاده پيامبر خدا ، پس امر ميان دو امر چه؟ فرمود : وجود داشتن راهى (براى مردم) در انجام آنچه فرمان يافته و ترك آنچه از آن نهى شده اند.

۴۳۸.وسألَهُ عليه السلام الفَضلُ بنُ سَهلٍ أو غَيرُه عَن صِفَةِ الزّاهِدِ ، فَقالَ عليه السلام : مُتَبَلِّغٌ بِدونِ قوتِهِ ، مُستَعِدٌّ لِيَومِ مَوتِهِ ، مُتَبرِّمٌ بِحَياتِهِ. ^۱

۴۳۹.وَقالَ عليه السلام في تَفسيرِ قَولِهِ تَعالى : «فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَميلَ»^۲ : عَفوٌ بِغَيرِ عِتابٍ. ^۳

۴۴۰.و اُتِيَ المَأمونُ بِرَجُلٍ أراد أن يَقتُلَهُ ، والرِّضا عليه السلام جالِسٌ ، فَقالَ : ما تَقولُ يا أبَا الحَسَنِ ؟ فَقالَ عليه السلام : أقول إنَّ اللّهَ تعالى لا يَزيدُ بِحُسنِ العَفوِ إلّا عِزّا. فَعَفا عَنهُ. ^۴

۴۴۱.و اُتِيَ المَأمونُ بِنَصرانِيٍّ قَد فَجَرَ بِهاشِمِيَّةٍ ، فَلَمّا رَآهُ أسلَمَ. فَقالَ الفُقَهاءُ : هدَرَ الإِسلامُ ما قَبل ذلِكَ ، فَسَأَلَ المأمونُ الرِّضا عليه السلام ، فَقالَ : اقتُلهُ ؛ فَإِنَّهُ ما أسلَمَ حَتّى رَأَى البَأسَ ، قالَ اللّهُ عز وجل : «فَلَمّا رَأَوا بَأسَنا قالوا آمَنّا بِاللّهِ وَحدَهُ» إلى آخر الآية. ^۵۶

۴۴۲.ورُوِي عَن بَعضِ أصحابِ الرِّضا عليه السلام أنَّه قالَ : دَخَلتُ إليهِ بَمَروٍ فَقُلتُ: يابنَ رَسولِ اللّهِ رُوِيَ لَنا عَنِ الصادقِ عليه السلام أنَّه قالَ : «لاجَبرَ ولا تَفويضَ ، بَل أمرٌ بَينَ أمرين»، فَما مَعناهُ؟ فَقالَ :
مَن زَعَمَ أنَّ اللّهَ سُبحانَهُ يَفعَلُ أفعالَنا ثُمّ يُعذِّبُنا عَلَيها فَقَد قَالَ بِالجَبرِ ومَن زَعَمَ أنَّ اللّهَ
تَعالى فَوَّضَ أمرَ الخَلقِ والرِّزقِ إلى حُجَجِهِ فَقَد قالَ بِالتَّفويضِ، والقائلُ بِالجَبرِ كافِرٌ ، والقائلُ بِالتفويضِ مُشرِكٌ.
فَقُلتُ : يابنَ رَسولِ اللّهِ فَما أمرٌ بَينَ أمَرينِ؟ فَقالَ : وُجودُ السَّبيلِ إلى إتيانِ ما اُمِروا بِهِ ، وتَركِ مانُهوا عَنهُ. ^۷