71
چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر

۱۳۸.حارث همدانى : اميرمؤمنان گفت: در كمال مرد همين بس كه آنچه وى را بدان نستايند ، وانهد و در حيايش همين بس كه با هيچ كس به گونه اى كه ناپسند مى دارد ديدار نكند و در عقلش، نيكويى مدارايش و در ادبش ، آگاهى به آنچه از آن ناگزير است و در وارستگى اش عفّت چشم و دلش و در خوشخويى اش، آزار نرساندنش و در سخاوتش، نيكى كردن به كسى كه حقّ دارد و در بزرگواريش ، مقدّم داشتن ديگران بر خودش و در صبرش ، كمى شكوه اش و در عدالتش، انصاف دادنش و خشم نگرفتن به گاه مخالفت با وى و پذيرش حقّ به هنگام روشن شدنش و در خيرخواهيش ، بازداشتن تو از عيبت و در همسايه داريش، پوشيدن عيب همسايگانش و سرزنش نكردن آنان به هنگام آزارش و در مدارايش، پافشارى نكردن بر گناه در پيشگاه كسى كه گنهكار دوست ندارد او بر گناهش آگاه شود و در نيكويى مصاحبتش، برداشتن بار و آزارش از همراهش و در دوستى اش، فراوانى همراهيش و در درستى اش ، بيم فراوان از گناهش و در شكرش، شناخت نيكى هاى كسى كه به او نيكى كرده است و در فروتنى اش، شناخت قدر و منزلت خود و در حكمتش، آگاهى اش به ذات خود و در بيمش ، يادكرد آخرت با دل و زبانش و در سلامتش، كم به خاطر سپردن عيوب ديگران و توجهش به زدودن عيبهاى خويش است.

۱۳۹.دنيا دست به دست مى چرخد ، هر چه سهم تو باشد ، با وجود ناتوانى ات به تو مى رسد و هر چه به زيان تو باشد با نيرويت، رانده نمى شود و هر كس كه اميدش به آنچه در دست مردم است نباشد ، جانش آسوده گردد و هر كه به آنچه خدا روزيش كرده خرسند باشد ، چشمانش روشن شود.

۱۴۰.عبداللّه بن عباس : شنيدم كه اميرمؤمنان در خطبه اش مى گويد : اى مردم،
روزها ، دفتر مهلت شماست ، آن را از بهترين كارهايتان پر كنيد؛ اگر مى ديديد كه چه مهلت كمى داريد، به آرزوهاى دراز خود بى رغبت مى شديد.
اى مردم، ديروز آرزوست و امروز، گاه عمل و فردا پايان مهلت. پس از كسانى كه تا روز برخاستن در قبرهاآرميده اند، عبرت بگيريد ، آنان كه آرزوها كارهاى (بيهوده) را برايشان آراست و پايان مهلت ايشان را به ترسها(ى برزخ) درآورد.
اى مردم، نتيجه استوارانديشى و احتياط ، سلامت است و نتيجه ناتوانى پشيمانى ، پس پيش از سقوط بسنجيد و پيش از پشيمان شدن بينديشيد كه دست مدارا ميوه نعمت مى چيند و دست ناتوانى نهال نقمت مى نشاند.


چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر
70

۱۳۸.وعَنِ الحارِثِ الهَمدانيّ أنّه قالَ: قالَ أميرُ المؤمِنين عليه السلام : حَسبُكَ مِن كَمالِ المَرءِ تَركُه مالا يُحمَدُ ۱ بِهِ ، ومِن حَيائهِ أن لا يلقَى أحداً بِما يَكرَهُ ، ومِن عَقلِهِ حُسنُ رِفقِهِ ، ومِن أدَبِهِ عِلمُهُ بِما لابُدَّ لَهُ مِنهُ ، ومِن وَرَعِهِ عِفّةُ بَصَرِهِ ، وعِفّةُ بَطنِهِ ، ومِن حُسنِ خُلُقِهِ كَفُّهُ أذاهُ ، ومِن سَخائهِ بِرُّهُ لِمَن يَجِبُ حَقُّهُ ، ومِن كَرَمِهِ إيثارُهُ عَلَى نَفسِهِ ، ومِن صَبرِهِ قِلّةُ شَكواهُ ، ومِن عَدلِهِ إنصافُهُ مِن نَفسِهِ ، وتركُهُ الغَضَبَ عِندَ مُخالَفَتِهِ ، وقَبولُهُ الحَقَّ إذا بانَ لَهُ ، ومِن نُصحِهِ نَهيُهُ لَكَ عَن عَيبِكَ، ومِن حِفظِهِ جِوارَهِ سَترُه لِعُيوبِ جيرانِهِ ، وتَركُهُ تَوبيخَهُم عِندَ إساءتِهِم إلَيهِ، ومِن رِفقِهِ تَركُهُ المُواقَفةَ ۲ عَلَى الذَّنبِ بَين يَدي مَن يَكرَهُ المُذنِبُ وُقوفُهُ عَلَيهِ، ومِن حُسن صُحبَتِهِ إسقاطُهُ عَن صاحِبِهِ مُؤنَةَ أذاهُ ، ومِن صَداقَتِهِ كَثرةُ مُوافَقَتِهِ، ومِن صَلاحِهِ شِدّةُ خَوفِهِ مِن ذَنبِهِ، ومِن شُكرِهِ مَعرِفَتُه بإحسانِ مَن أحسَنَ إلَيهِ ، ومِن تواضُعِهِ مَعرِفَتُهُ بِقَدرِهِ، ومِن حِكمَتِهِ مَعرِفَتُه بِذاتِهِ ، ومِن مَخافَتِهِ ، ذِكرُ الآخِرةِ بِقَلبِهِ ولِسانِهِ، ومِن سَلامَتِهِ قِلّةُ تَحَفُّظِهِ لِعُيوبِ غَيرِهِ ، وعِنايَتُهُ بِإصلاحِ نَفسِهِ مِن عُيوبِهِ. ۳

۱۳۹.الدُّنيا دُوَلٌ ؛ فَما كانَ لَكَ مِنها أتاكَ عَلى ضَعفِكَ ، وما كانَ مِنها عَلَيكَ لَم تَدفَعهُ بِقُوَّتِك ، ومَن انقطَعَ رَجاؤه مِمّا في أيدي الناسِ استراح بَدَنُه ومَن قَنِعَ بِما رَزَقَهُ اللّهُ قَرَّت عَيناهُ. ۴

۱۴۰.وقالَ عَبدُ اللّهِ بنُ عَبّاسٍ : سَمعتُ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام يَقولُ في خُطبَتِهِ :
أيّها الناسُ! إنّ الأيّامُ صَحائفُ آجالِكُم، فَضَمِّنوها أحسَنَ أعمالِكُم ؛ فَلَو رَأيتُم قصيرَ ما بَقِيَ من آجالِكُم لَزَهِدتُم في طَويل ما تُقَدِّرونَ مِن آمالِكُم.
أيّها الناسُ! إنّ أمسِ أمَلٌ ، واليومَ عَملٌ ، وغداً أجلٌ ، فاعتبِروا بِمَن في القُبورِ إلى يَومِ النُّشورِ ، مِمّن مَوَّهَت لَهُمُ الآمالُ الأعمالَ ، وأقحَمَتُهُم الآجالُ الأَوجالَ.
أيُّها الناسُ! إنّ ثَمَرةَ الحَزمِ السَّلامةُ ، وثَمَرةُ العَجزِ النَّدامةُ ، فَقَدِّروا قَبلَ التَّقَحُّم، ودَبِّروا قَبلَ التَّنَدُّمِ ؛ فَيَدُ الرِّفقِ تَجني ثَمَرةَ النِّعَمِ ، ويَدُ العَجَزِ تَغرِسُ شَجَرةَ النِّقَمِ. ۵

1.. وفي «أ» : يجمل.

2.. وفي «أ» : الموافقة.

3.. أعلام الدين : ص ۲۹۲ وفيه «يجمل» بدل «يحمد» و «يكبر» بدل «يكره» وص ۱۲۷ نحوه.

4.. الخصال : ص ۲۵۸ ح ۱۳۳ عن الإمام الصادق عليه السلام ، تحف العقول : ص ۴۰، الأمالي للطوسي : ص ۲۲۵ ح ۳۹۳، التمحيص : ص ۵۴ ح ۱۰۶ والثلاثة الأخيرة عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله نحوه، نهج البلاغة : الكتاب ۷۲ وفيه صدره إلى «بقوّتك».

5.. نهج البلاغة : الحكمة ۱۸۱، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۰۸ ح ۴۱۷۴ و ۲۰۹ ح ۴۲۰۸ فيهما من «ثمرة الحزم» إلى «الندامة» وفيهما «التفريط» بدل «الحجز» و ص ۶۲ ح ۱۶۱۵ فيه من «الأيّام» إلى «أعمالكم».

  • نام منبع :
    چشم تماشا، ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 205446
صفحه از 252
پرینت  ارسال به