سپس جبرئيل آن‌چه را از سوى خداى عزّ و جلّ بدو وحى شده بود، به پيامبر وحى نمود و آن‌گاه به آسمان بالا رفت و محمد صلّى اللّه عليه و اله و سلم از كوه پايين آمد درحالى‌كه عظمت و شكوه و جلال خدا سراسر وجودش را فراگرفته و از عظمت مقام كبريايى‌اش تب‌ولرز بر او عارض شده بود... نگرانى وى شدت يافت. بيم آن داشت كه مبادا قريش گفته‌اش را تكذيب كنند و او را مجنون بخوانند و بگويند شيطان بر او مسلّط شده است.

وى از همان نخست، خردمندترين آفريدگان خدا و كريم‌ترين بندگان او به‌شمار مى‌آمد و تنفرآميزترين چيزها نزد او شيطان و گفتار و كردار ديوانگان بود. ازاين‌رو، خداى عزّ و جلّ خواست سينه‌اش را بگشايد و به او قوّت قلب ببخشد؛ به همين سبب كوه‌ها و صخره‌ها و گل‌ولاى را به سخن آورد. به هركدام از آن‌ها كه مى‌رسيد او را ندا مى‌دادند:

السلام عليك يا محمد، السلام عليك يا ولىّ اللّه، السلام عليك يا رسول اللّه.

بر تو مژده باد كه خداوند تو را فضل و برترى و پاك‌سيرتى و زيبايى بخشيد و به صفات نيك آراست و تو را برتر از آفريدگان اوّلين و آخرين قرار داد. از اين‌كه قريش تو را مجنون و منحرف از آيين [نياكان‌] بخوانند، اندوهگين مباش. انسان برتر كسى است كه پروردگار جهانيان او را برترى بخشد و فرد شريف و بزرگوار آن است كه آفريدگار همه موجودات، او را مجد و بزرگوارى عطا كند. از اين‌كه قريش و گردنكشان عرب، تو را تكذيب كنند، نگران مباش؛ چراكه پروردگارت تو را به برترين جايگاه شرف و بزرگوارى خواهد رساند و به والاترين مراتب بالا خواهد برد و دوستداران تو را به واسطه وجود جانشينت على بن ابى طالب عليه السّلام از نعمت‌ها بهره‌مند كرده و شادمان مى‌سازد و دانش تو را به واسطه وجود كليد و دروازه شهر حكمتت على بن ابى طالب، ميان بندگان خود و مرز و بومشان منتشر مى‌سازد و

رفتار آن حضرت بيان شده، مقايسه نماييم.

امام هادى عليه السّلام فرمود:

«زمانى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم دست از تجارت و بازرگانى شام برداشت و اموالى را كه خداوند از سود آن تجارت، نصيب وى گردانده بود، در راه خدا انفاق كرد. بامداد هرروز از كوهى كه غار حرا در آن قرار داشت، بالا مى‌رفت و از بلنداى آن، آثار رحمت الهى و انواع رحمت‌ها و حكمت‌هاى شگفت‌آور آن را مى‌ديد و به كرانه‌هاى آسمان و اطراف زمين و درياها و صحراها و بيابان‌ها مى‌نگريست و از آن نشانه‌ها پند مى‌آموخت و با يادآورى آن آثار، خدا را آن‌گونه كه شايسته بود، مى‌پرستيد.

چهل ساله كه شد، خداى عزّ و جل به قلب او نگريست و آن را بهترين، ارزشمندترين، تسليم‌ترين، خاشع‌ترين و خاضع‌ترين قلب‌ها يافت، به درهاى آسمان اجازه گشوده‌شدن داد، درها باز شد و پيامبر به آن‌ها مى‌نگريست. به فرشتگان رخصت فرود داد و حضرت نظاره‌گر آن‌ها بود، و فرمان داد تا رحمت از ساق عرش بر سر مبارك محمد صلّى اللّه عليه و اله و سلم نازل شود و او را بپوشاند. جبرئيل روح الأمين، طاووس فرشتگان در هاله‌اى از نور فرود آمد و بازوى پيامبر را گرفت و تكان داد و عرضه داشت: اى محمد! بخوان. فرمود: چه بخوانم؟

عرض كرد: اى محمد! بخوان به نام پروردگارت كه آفريد* انسان را از خون بسته خلق نمود* بخوان و پروردگارت كريم‌ترين كريمان است* خدايى كه به بشر دانش نوشتن به قلم را آموخت و به انسان آن‌چه را نمى‌دانست ياد داد.^۱