آنان نشوند و بدين‌سان، اسلام در نواحى ديگر منتشر گردد و در همين زمان مى‌بايست يهود و منافقان را از قدرت اسلام و شكوه و جلال مسلمانان آگاه ساخت.

بدين‌ترتيب، هفت ماه پس از هجرت مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم نخستين سريّه به تعداد سى تن به فرماندهى حمزه عموى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم وارد عمل شد و پس از آن سريّه ديگرى به فرماندهى عبيدة بن حارث و سوّمين سريّه به فرماندهى سعد بن ابى وقاص اعزام شدند.

پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم در ماه صفر سال دوم هجرت در رأس گروهى از يارانش براى ضربه‌زدن به كاروان‌هاى قريش، از مدينه خارج شد، ولى در مسير حركت آنان به سمت «ابواء» و «بواط» هيچ‌گونه درگيرى بين دو طرف به وجود نيامد و زمانى كه حضرت رهسپار «ذو العشيره» گشت با قبيله مدلج و هم پيمانان آنان از قبيله ضمره، رفتارى پرمهر و ملايم داشت.

آن‌گاه كه كرزين جابر فهرى براى غارت احشام مردم به اطراف مدينه حمله برد، رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم براى بازيافتن فرصت از دست رفته، در تعقيب تجاوزگر از مدينه خارج شد و زيد بن حارثه را بر مدينه گمارد.^۱

پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلم تحرّك نظامى خود را به جاى تعصّب و انتقام، با مفهوم جهاد و ازخودگذشتگى در راه دين، آغاز كرد و تمام مقررات مربوط به صلح و قراردادها و حرمت ماه‌هاى حرام را رعايت نمود.

انديشمندانى معتقد و حق‌طلبان و عدالت‌خواهانى بودند كه پايه‌گذار صلح و امنيت و درعين‌حال مردان شمشير و نبرد بودند.

رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم مى‌دانست كه قريش و كسانى كه با حضرت سر ستيز دارند، هرچند پس از مدتى كوتاه، در جهت نابودى مسلمانان دست به تلاش خواهند زد، ازاين‌رو، در بيعت عقبه دوم براى جنگ و نبرد از انصار درخواست يارى نمود زيرا قريش افزون بر ادامه ستم و تجاوز خود، پيامبر و مسلمانان را به قصد نابودى تحت تعقيب قرار دادند و در مكّه املاك آنان را مصادره و خانه‌هايشان را غارت كردند.

پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم و مسلمانان- به ويژه مهاجران- مايل بودند كه قريشيان دلخواهانه به اسلام بگروند يا حداقل از پيمودن بى‌راهه‌اى كه در آن بودند بپرهيزند.

از اين‌جا بود كه رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم دست به اعزام «سريّه» زد، سريّه به مجموعه‌هاى كوچكى از جنگ‌جويان گفته مى‌شد كه براى اعلان موجوديت خود و تسليم‌ناپذيرى، وارد عمل مى‌شدند و اگر به تداركات ناچيز و تعداد اندك آن‌ها توجه كنيم، از شصت تن فراتر نمى‌رفتند و اغلب از مهاجران بودند و هيچ‌يك از قبايل انصار كه براى جنگ و همكارى با پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم بيعت كرده بودند، در جمع آنان بچشم نمى‌خورد. ازاين‌رو مى‌توان دريافت كه اين مجموعه، داوطلب جنگ نبوده، بلكه وسيله‌اى بود كه با واردكردن ضربه‌هاى اقتصادى بر قريش، آنان را تحت فشار قرار دهد^۱ تا با گوش شنوا و قلبى گشاده نداى حق را لبيك گفته و يا با مسلمانان ترك مخاصمه كرده و متعرّض‌