فديه ساير اسيران را چهار هزار درهم مقرّر كرد و اين تصميم شامل ابو العاص، شوهر زينب دختر رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم نيز شد، بين او و ديگران (مشركان) هيچ‌گونه امتيازى قايل نشد.

زمانى كه زينب گردنبند خود را به عنوان فديه آزادى شوهر، نزد پيامبر فرستاد، آن حضرت با ديدن گردنبند، همسرش خديجه را به ياد آورد و گريست و سپس متوجه مسلمانان شد و فرمود:

اگر صلاح بدانيد كه اسير او را آزاد و گردنبندش را به او بازگردانيد، اين كار را انجام دهيد.

چقدر ساده بود درخواستى كه پيامبر رحمت از مسلمانان نمود. ابو العاص به‌سرعت به مكّه رفت تا زينب را همان‌گونه كه به رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم وعده داده بود به مدينه بازگرداند. نويد پيروزى و فتح بزرگ به مدينه رسيد و دل‌هاى يهود و منافقان از ترس و بيم به لرزه افتاد و درهمين‌حال تلاش كردند شايعه‌هاى دروغين بپراكنند، مسلمانان درحالى‌كه از شادى و سرور در پوست خود نمى‌گنجيدند، براى استقبال از پيامبر و رهبر پيروزمند خويش از شهر خارج شدند.

مصيبتى جانكاه بر مردم مكّه وارد شد و حزن و اندوه بر فضاى آن سايه افكند و مشركان از شدت اين ضربه، مات و مبهوت شده بودند و خانه‌هاى مكّه و اطراف آن را حزن و اندوه فراگرفت.

آيات قرآن كريم به صراحت بيانگر اين جنگ سرنوشت‌ساز بوده و رخدادهاى آن را تشريع كرده است، در اين جنگ، امدادهاى الهى بر مسلمانانى كه خالصانه، در راه خدا و گسترش رسالتش، جان‌فشانى كردند،

پس از آن‌كه اجساد كشته‌هاى مشركان را به چاه انداختند، رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم بر سر چاه بدر ايستاد و كشته‌ها را با اسم نام برد و فرمود:

آيا آن‌چه را خدايتان به شما وعده داده بود، مطابق با واقع يافتيد؟ من آن‌چه را خدايم به من وعده داده بود، مطابق با واقع يافتم.

مسلمانان عرضه داشتند: «اى رسول خدا! شما مردگان را مخاطب مى‌سازى؟

فرمود:

آنان نيز همانند شما مى‌شنوند ولى قادر به پاسخ گفتن نيستند.^۱

نتيجه نبرد

جنگ بدر نتايج بزرگى را در پى داشت. مشركان با خوارى و ذلتى فراگير و با برجاى نهادن هفتاد كشته و هفتاد اسير و غنيمت‌هاى فراوان، به سمت مكّه گريختند... و ميان صفوف مسلمانان پيروزمند، بر سر چگونگى تقسيم غنايم نشانه‌هاى اختلاف پديدار شد. نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم دستور جمع‌آورى غنايم را صادر فرمود تا در آينده، درباره چگونگى تقسيم آن‌ها تصميم بگيرد. فرمان الهى در سوره انفال در مورد تقسيم غنايم و تشريع احكام خمس نازل گرديد و رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم غنايم را به طور مساوى ميان رزمندگان تقسيم كرد.^۲

پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم در مورد اسيران جنگى اعلان داشت: هر اسيرى كه به ده تن از كودكان مسلمان خواندن و نوشتن بياموزد فديه آزادى او به‌شمار خواهد آمد.

حضرت با اين كار عفو و گذشت اسلامى را ارائه داد و بدين‌وسيله فراگرفتن علم و دانش را تشويق كرد و تربيت انسان متمدن را به منصّه ظهور گذاشت و