219
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

2. تحركات رسالت در خارج مدينه‌

تلاش‌هايى كه قريش در گذشته براى نابودى اسلام انجام داده بودند، سبب شد پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم و مسلمانان سال‌ها به جنگ‌هاى دفاعى و تحكيم مواضع و پابرجاساختن اركان دولت و جامعه اسلامى مشغول گردند و حضرت نتواند طى اين سال‌ها با آزادى كامل، رسالت آسمانى جهانى را كه آخرين آيين الهى به‌شمار مى‌رفت، به مردم ابلاغ نمايد.

ولى با امضاى پيمان‌نامه حديبيه، رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم از ناحيه قريش احساس امنيّت كرد و اين كار فرصت مناسبى به دست داد تا رسول معظم اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلم فرستادگان خويش را نزد سران قدرت‌هاى بزرگ اطراف جزيرة العرب و سران قبايل جزيره و خارج از آن اعزام و پس از بيان تعاليم و دستورات الهى، آنان را به اسلام دعوت نمايد.

از آن بزرگوار روايت شده كه به ياران خود فرمود:

مردم! خداوند مرا پيامبر رحمت براى همه مردم قرار داده است، آن‌گونه كه حواريان درباره عيسى به اختلاف افتادند، شما درباره من گرفتار اختلاف نشويد.

برخى از ياران عرض كردند: اى رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم حواريّون چگونه اختلاف ورزيدند؟ فرمود:

حضرت عيسى آنان را به همان چيزى كه من شما را مأموريت مى‌دهم، مأموريت داد، كسانى را كه به جايى نزديك اعزام كرد فرمان آن حضرت را پذيرا شدند ولى آنان كه راه دورى در پيش داشتند اظهار ناخرسندى كرده و از رفتن به آن مأموريت خوددارى كردند.۱

1.( ۱). سيره نبوى ۲/ ۶۰۶؛ طبقات كبرى ۱/ ۲۶۴.


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
218

نتايج صلح حديبيه‌

1. قريش، نظام اسلامى را به عنوان قدرتى نظامى و سياسى سازمان‌يافته و دولتى واقعى و جديد به رسميّت شناخت.

2. بيم و هراس به دل مشركان راه يافت و نقش آنان اندك و ضعف و ناتوانى آن‌ها در برابر مسلمانان آشكار شد.

3. اين صلح و آشتى فرصتى براى انتشار اسلام به دست داد و قبايل زيادى به اسلام گرويدند. رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم از آغاز حركت خود كه برخاسته از رسالت اسلامى‌اش بود، انتظار داشت قريش به او فرصتى دهد تا ديدگاه خويش را آزادانه بيان و اسلام را در فضايى آكنده از آرامش و امنيّت براى مردم تشريح كند.

4. مسلمانان با احساس امنيّت از ناحيه قريش براى رويارويى با يهوديان و ساير مخالفان، تمام تلاش و كوشش خود را به كار گرفتند.

5. مذاكرات صلح سبب شد با پى‌بردن هم‌پيمانان قريش به ديدگاه مسلمانان، به آنان تمايل نشان دهند.

6. اين پيمان‌نامه، به نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم فرصت داد تا با پادشاهان و سران كشورهاى خارج از جزيرة العرب مكاتبه كند و آنان را به اسلام فراخواند و به عنوان گامى در جهت انتقال اسلام به خارج از منطقه جزيرة العرب، براى جنگ موته آماده شود.

7. اين صلح، زمينه را در مراحل بعدى براى فتح مكّه- كه مهم‌ترين مركز و دژ بت‌پرستى در آن روزگار به‌شمار مى‌آمد- مهيا ساخت.

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19440
صفحه از 346
پرینت  ارسال به