229
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

همدردى نمود چنان‌كه غم از دست‌دادن زيد بن حارثه نيز آن بزرگوار را بسيار اندوهگين ساخت.۱

2. فتح مكّه‌۲

پس از جنگ موته نيروهاى دشمن در منطقه از خود واكنش‌هاى گوناگونى نشان دادند. روميان از عقب‌نشينى مسلمانان و عدم توان آن‌ها براى ورود به شام شادمان گشتند.

شادى و سرور، قريش را فراگرفت و آن‌ها را نسبت به مسلمانان گستاخ نمود و كوشيد با ايجاد ناامنى، صلح حديبيه را نقض كنند. ازاين‌رو، قبيله بكر را بر ضدّ بنى خزاعه تحريك كرد. قابل ذكر است كه در پى انعقاد پيمان صلح حديبيه، قبيله بكر با قريش و قبيله خزاعه با رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم هم‌پيمان شده بودند. بدين‌ترتيب، قريش آن‌ها را مسلح ساخت و قبيله بكر، ناجوانمردانه بر قبيله خزاعه، كه در شهر خود و در آرامش به‌سر مى‌بردند و برخى در حالت عبادت بودند، حمله آوردند و تعدادى از آن‌ها را كشتند. آنان براى يارى خواهى، نزد رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم شكايت بردند و عمرو بن سالم، درحالى‌كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم در مسجد نشسته بود در برابر آن حضرت ايستاد و اشعارى سرود و در آن‌ها پيمان‌شكنى قريش را به عرض رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم رساند.

پيامبر اكرم از اين حادثه سخت متأثر شد و فرمود: «اى عمرو! تو را يارى خواهيم كرد.»

قريش با پى‌بردن به برخورد ناشايست خود از ناحيه مسلمانان به بيم و هراس افتاد و تصميم گرفت با اعزام ابو سفيان به مدينه قرارداد صلح را تجديد

1.( ۱). بحار الأنوار ۲۱/ ۵۴؛ مغازى ۲/ ۷۶۶؛ سيره حلبى ۳/ ۶۸.

2.( ۲). فتح مكّه، در ماه رمضان سال هشتم هجرى اتفاق افتاد.


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
228

جمعى راهب برمى‌خوريد كه در صومعه‌ها از مردم كناره گرفته‌اند، متعرض آنان نشويد. كسانى نيز هستند كه به شيطان سرسپرده‌اند، سر از تن آنان برگيريد. زنان و كودكان شيرخوار و پيران سالخورده را به قتل نرسانيد، هيچ نخل و درختى را نبريد و خانه‌اى را ويران نسازيد.۱

سپس رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم تا ثنية الوداع آنان را بدرقه كرد. هنگامى كه سپاه مسلمانان به منطقه «مشارق» رسيد ناگهان با انبوه سپاه روم و سازوبرگ آنان، كه بالغ بر دويست هزار تن بودند، روبه‌رو شدند. ازاين‌رو، مسلمانان به سمت موته تغيير مسير دادند و به نبرد با دشمن مصمّم گشتند؛ ولى به علل و اسباب متعددى، آثار شكست در سپاه مسلمانان پديدار شد و هرسه فرمانده به شهادت رسيدند.

از جمله عوامل شكست آنان ناآشنايى با منطقه و دورى از مركز پشتيبانى بود و از سويى، نبرد آنان جنبه تهاجمى داشت؛ ولى جنگ روميان با آن تعداد انبوه، صرفا دفاعى بود، افزون بر اين‌كه در مهارت جنگى نيز با يكديگر تفاوت داشتند. سپاهيان روم از قدرتى سازمان يافته برخوردار بودند و در جنگ‌هاى سخت شركت كرده بودند ولى شمار سپاه نوپاى مسلمانان كم و مهارت آن‌ها اندك بود.۲

رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم از كشته شدن جعفر بن ابو طالب سخت متأثر گشت و به شدّت بر او گريست و در خانه جعفر حضور يافت و به افراد خانواده او تسليت گفت و فرزندانش را مورد تفقّد و دلجويى قرار داد و با آنان احساس‌

1.( ۱). مغازى ۲/ ۷۵۸؛ سيره نبوى ۲/ ۳۷۴ مراجعه شود.
جنگ موته در جمادى الاول سال هشتم هجرى اتفاق افتاد.

2.( ۲). سيره نبوى ۲/ ۳۸۱.

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19737
صفحه از 346
پرینت  ارسال به