25
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

و با درخواست استمرار هدايت و فروآمدن رحمت الهى، آن‌چه را در پى دست‌يابى به آن است از ذات مقدسش جويا مى‌شود.

اين‌گونه عمل، موضعگيرى صحيحى تلقى مى‌شود كه نمودارى از پختگى و تعامل منطقى با آيات به شمار مى‌آيد، زيرا انسان عاقل در توجيه و تجزيه و تحليل، شتابزده عمل نمى‌كند.

از اين‌رو، به معناى اين فرموده خداى متعال در آغاز سوره مبارك هود پى مى‌بريم كه فرمود:

الر* اين كتابى است كه آياتش استحكام يافته، سپس تشريح شده و از نزد خداوند حكيم و آگاه نازل گرديده است.۱

اين تشريح و توضيح، پس از استحكام آيات و تعيين آيات ام الكتاب، كه اساس و پايه و خطوطى ثابت به شمار مى‌آيند، عملى خواهد بود؛ چنان‌كه آيه 7 سوره آل عمران‌۲ به وضوح از آن سخن به ميان آورده و آيه 39 سوره رعد نيز بر همين مطلب تأكيد دارد؛ آن‌جا كه مى‌فرمايد:

خداوند هرچه را بخواهد محو، و هرچه را اراده نمايد اثبات مى‌كند و ام الكتاب (لوح محفوظ) نزد اوست‌۳

بنابراين، آن‌چه در معرض محو و تغيير قرار نمى‌گيرد، همان ام الكتاب است و غير از آن هرچه هست به تبعيّت از دگرگونى اوضاع و حالات و ضرورت‌ها، دستخوش محو و نابودى و تغيير و تبديل خواهد شد.

اين آيات شريف در جهت ترسيم برنامه كلى كه قرآن كريم در برخورد با

1.( ۱). الر* كِتابٌ أُحْكِمَتْ آياتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ خَبِيرٍ هود/ ۱.

2.( ۲). مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ آل عمران/ ۷.

3.( ۳). يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ.


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
24

سلامت روح، ميان انسان و فتنه‌انگيزى فاصله ايجاد مى‌كند. از اين‌رو، انسان حقيقت جو از پيروى آيات متشابه بازمى‌ايستد، بلكه آن را به پروردگار خويش برمى‌گرداند.

بنابراين، عقل و خرد از هرگونه تفسير غيرعلمى يا تفسيرى عارى از دلايل صحيح و حقايق غيرقابل‌تغيير جلوگيرى مى‌كند، بلكه عقل و خرد وى را به اعتماد بر محكمات و پايبندى به «ام الكتاب» رهنمون مى‌گردد، به گونه‌اى كه چارچوب كلى و خطوط ثابتى را كه هيچ‌گاه امكان پافراترنهادن از آن‌ها وجود ندارد، تشكيل مى‌دهد. در اين‌صورت طبيعى است در كنار اين آيات تغييرناپذير و احكامى كه فراسوى آن‌ها نمى‌توان رفت، به آيات ديگر توجه كنيم.

در اين‌جا كرانه‌هاى روح آدمى به روى آفاق انديشه گشوده مى‌شود تا مواردى را كه به صراحت بيان نشده يا در آغاز، روشن به نظر نمى‌رسد، بادقّت مورد بررسى قرار دهد.

بدين‌ترتيب، انسان عاقلى كه به پروردگار خويش ايمان آورده در تفسير و تجزيه و تحليل آيات متشابهى كه نظاره‌گر آن است شتابزده عمل نمى‌كند و در پى فتنه‌انگيزى برنمى‌آيد، بلكه در قبال آن‌ها موضعى خردمندانه و حكيمانه برمى‌گزيند و اگر در آشكار ساختن حقيقت موفق نشود، حداقل به انكار آن برنمى‌خيزد و آن را مورد اعتراض قرار نمى‌دهد و آن امر را به منبع اصلى آن و به پروردگار خويش، كه خود، آن آيات را فروفرستاده، برمى‌گرداند

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19829
صفحه از 346
پرینت  ارسال به