243
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

درختان تهامه شتر [گاو و گوسفند و...] در اختيار داشته باشيد، آن [غنيمت‌] را ميان شما تقسيم مى‌كنم، و آن‌گاه پى خواهيد برد كه من بخيل و ترسو و دروغگو نيستم.

سپس به‌پا خاست و مقدارى از پشم كوهان شترى برگرفت و آن را ميان دو انگشت خود قرار داد و بالا برد و فرمود:

«ايها الناس و اللّه ما لى فى فيئكم و لا هذه الوبرة الّا الخمس، و الخمس مردود عليكم»؛

مردم! به خدا سوگند! من از غنايم شما حتى از اين پشم شتر جز خمس حقى ندارم و خمس را نيز به شما بازخواهم گرداند.

و آن‌گاه دستور داد تمام غنايم، در يك‌جا جمع گردد تا به‌گونه‌اى عادلانه تقسيم گردد. پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم تقسيم غنايم را با دادن سهميه «مؤلفة قلوبهم» (كسانى كه محبتشان جلب شود) چون ابو سفيان، پسرش معاويه، حكيم بن حزام، حارث بن حارث، سهيل بن عمرو، حويطب بن عبد العزّى و صفوان بن اميّه و ديگران كه تا گذشته‌اى نه‌چندان دور از سران كفر و شرك به شمار آمده و با وى سرجنگ و ستيز داشتند، آغاز نمود و پس از آن حق خود از خمس را نيز ميان آنان قسمت كرد. اين عملكرد رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم حقد و كينه برخى از مسلمانانى را كه از مصالح اسلام و اهداف نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم بى‌اطلاع بودند، برانگيخت تا آن‌جا كه يكى از آنان با اعتراض به رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم اظهار داشت: شما عادلانه عمل نكردى. حضرت فرمود:

واى بر تو! اگر من عدالت به خرج ندهم پس چه كسى به عدالت رفتار مى‌كند.

عمر بن خطاب خواست شخص اعتراض‌كننده را به قتل برساند، ولى پيامبر اجازه اين كار را به او نداد و فرمود: «او را به خود واگذار، زيرا او در آينده از


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
242

نمودند و عرضه داشتند: اى رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم در جمع اين اسيران عمه‌ها و خاله‌هاى شما وجود دارند كه در كودكى از شما پرستارى مى‌كردند- با اين يادآورى كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم دوران شيرخوارگى خود را ميان قبيله سعد تيره‌اى از هوازن سپرى نمود- اگر ما با حارث بن ابى شمر و يا نعمان بن منذر نان و نمك خورده بوديم و براى آن دو، ماجرايى نظير ماجراى شما پيش مى‌آمد، از آن‌ها انتظار لطف و محبت داشتيم درصورتى‌كه شما از همه برتريد. رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم آنان را بين انتخاب اسيران و اموالشان مخيّر ساخت و آن‌ها اسيران را انتخاب كردند. سپس فرمود: «سهم من و فرزندان عبد المطلب از آن شماست» و مسلمانان نيز از رهبر خود پيروى كردند و سهميه خود را بدانان بخشيدند۱.

رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم با توجه به شناخت كاملى كه از سرشت انسان‌ها داشت و تلاشى كه براى هدايت مردم و فرونشاندن آتش جنگ داشت، عفو و بخشش را به عنوان تدبيرى صحيح و راهكارى استوار برگزيد و حتى بر «مالك بن عوف» آتش‌افروز اين جنگ، منّت نهاد و فرمود: «به مالك اطلاع دهيد اگر اسلام آورد و نزد من آيد، خانواده و اموالش را به او بازگردانده و صد شتر به او مى‌بخشم.» و مالك به‌سرعت اسلام آورد۲.

تقسيم غنايم‌

مسلمانان، با زير فشار قرار دادن رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم و با اصرار زياد خواستار تقسيم غنايم شدند به‌گونه‌اى كه او را به كنار درختى كشاندند و رداى مباركش را برگرفتند. حضرت فرمود: ردايم را پس بدهيد به خدا سوگند! اگر به تعداد

1.( ۱). سيد المرسلين ۲/ ۵۳؛ مغازى ۳/ ۹۴۹- ۹۵۳.

2.( ۲). مغازى ۳/ ۹۵۴- ۹۵۵.

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19648
صفحه از 346
پرینت  ارسال به