299
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

وَ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَها فَهِيَ تُمْلى‌ عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا؛۱

و گفتند: اين همان افسانه‌هاى پيشينيان است كه وى آن‌ها را بازنويسى كرده و هر صبح و شام بر او املا مى‌شود.

دوم: روايت وارد از امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السّلام كه فرمود:

... هر آيه‌اى از قرآن كه بر رسول خدا نازل گرديد آن را برايم خواند و بر من املا نمود و با دست‌خط خويش آن را نگاشتم و تأويل و تفسير و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و خاص و عام آن را به من آموخت و از خداوند درخواست نمود كه توان درك و حفظ آن را به من عنايت كند، به‌همين‌دليل از آن زمان كه پيامبر اكرم در حقم دعا فرمود، نه آيه‌اى را از كتاب خدا فراموش كردم و نه علوم ديگرى را كه حضرت بر من املا فرمود از ياد بردم.۲

همه مسلمانان اتفاق نظر دارند كه رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم قرآن را به طور كامل ابلاغ فرمود و قرآنى كه امروزه در دسترس مسلمانان است بى‌كم و كاست همان قرآنى است كه در دوران پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم رايج بوده است.

سنّت شريف و احاديث نبوى تركيب و ساختارى بشرى و مضمونى الهى دارد و فصاحت كامل، از امتيازات آن به‌شمار مى‌آيد و عظمت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم و كمال و عصمت آن بزرگوار و تأييدات الهى از وى، در آن نمودار و جلوه‌گر است.

از همين‌رو، قرآن كريم نخستين منبع قانونگذارى و سرچشمه اصلى معارفى است كه بشر در طول زندگى بدان نيازمند است. خداى متعال فرمود:

1.( ۱). فرقان/ ۵.

2.( ۲). كافى ۱/ ۶۲- ۶۳، كتاب فضل العلم- باب اختلاف الحديث.


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
298

4. رهبرى معصومى كه جانشين پيامبر شد و بهترين جانشين براى او بود.

با نگاهى گذرا بر آثار و رواياتى كه از آن حضرت شنيده شده و يا به نگارش و تدوين درآمده است، مى‌توان ميراث آن بزرگوار را كليه دستوراتى دانست كه به صورت خواندن و نوشتن به انسان‌ها و امت اسلامى عطا نموده است، در اين صورت قادريم آن‌چه را پيامبر اكرم به آنان ارائه داده به دو محور اصلى دسته‌بندى كنيم.

1. قرآن‌

2. سنّت‌

اين دو موهبت از اين‌جهت مشتركند كه هردو از الطاف الهى‌اند و پيامبر عظيم الشأن اسلام آن‌دو را به انسان، عرضه كرده، زيرا هردو وحى الهى بر قلب پيامبرى هستند كه هيچ‌گاه از سر هوا و هوس سخن نگفته است.

نخستين امتياز قرآن، شكل و محتوا (متن و مضمون) آن به‌شمار مى‌آيد كه باهم، از ناحيه خداى متعال است. بنابراين، تركيب آن نيز مانند مضمونش الهى و معجزه است زيرا گردآورى و تدوين آن- چنان‌كه از مسلّمات تاريخ است- در دوران خود رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم بوده كه متن آن به طور كامل و بدون تحريف به دست ما رسيده است.

اسناد تاريخى كه بر تدوين متن قرآن در زمان رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم دلالت دارد، اندك نيست و ما در اين‌جا تنها به دو متن قرآنى و غيرقرآنى اكتفا مى‌كنيم:

نخست: فرموده خداى متعال:

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19953
صفحه از 346
پرینت  ارسال به