ورود اسرائيليات به منابع فرهنگى مسلمانان گشود و از سويى نتيجه آن باز شدن دروازه رأى و استحسان بود تا آن‌جا كه رأى به عنوان يكى از منابع قانونگذارى مطرح شد بلكه برخى، آن را بر روايات شريف نبوى مقدم داشتند، تا جايى كه بسيارى از روايات نتوانستند در برابر نقد علمى، پايدار بمانند و اين موضوع به نوبت خود به بى‌ارزش شدن روايات صحيح نبوى نزد اهل سنّت و عدم پاسخگويى آن‌ها به نيازمندى‌هاى امت در دوره‌هاى بعدى، انجاميد.

ولى اهل بيت عليهم السّلام با قاطعيّت تمام در برابر اين موج بنيان‌كن ايستادند و با رهنمودهاى خود و طبق اقتضاى امامت و خلافت قانونى خود، توانستند با جهت دادن‌هاى خود از تباهى سنّت شريف در بين مؤمنان مراقبت نمايند، زيرا مهم‌ترين وظيفه پيشوا و خليفه واقعى حفظ و نگاهدارى دين و روايات مربوط به آن از تباهى و نابودى است.

ازاين‌رو، پژوهشگران سنّت نبوى در تحقيق و بررسى خود بايد به منابع سنّت، كه در اختيار اهل بيت عليهم السّلام و پيروان آن‌هاست، مراجعه كنند، زيرا اهل خانه به آن‌چه در خانه است آگاه‌تر از ديگرانند.

سنّت شريف از ديدگاه اهل بيت، تمام مباحث مربوط به اعتقادات، فقه، اخلاق، تربيت و نيازمندى‌هاى بشر در همه عرصه‌هاى زندگى را پوشش مى‌دهد.

امام صادق عليه السّلام نواده رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم با تصريح به اين حقيقت فرموده است:

«ما من شى‌ء الّا و فيه كتاب او سنّة»؛^۱

درباره هرچيز مورد نياز مردم، آيه يا روايتى آمده است.

نگريست تا مسأله موردنظر را يافت. ابو جعفر عليه السّلام فرمود: اين خط على عليه السّلام و املاى رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله و سلم است و رو به حكم نمود و فرمود:

اى ابو محمد به خدا سوگند! اگر تو و سلمه و ابو مقدام شرق و غرب گيتى را زيرپا بنهيد، علومى را به اين پايه از استوارى و اعتماد نزد كسانى كه جبرئيل براى آن‌ها وحى آورده، نخواهيد يافت.^۱

ابراهيم بن هاشم با ذكر سندش به حضرت باقر عليه السّلام از آن جناب نقل مى‌كند كه:

«فى كتاب عليّ كل شى‌ء يحتاج اليه حتى أرش الخدش»؛^۲

در كتاب على هرچيز موردنياز جامعه حتى بيان مقدار ديه خراشيدگى وجود دارد.

صحيفه على يا جامعه، نوشتار گردآورى شده ديگرى از على عليه السّلام است كه بر قطعه پوستى به طول هفتاد ذراع به نگارش درآمده. از ابو بصير روايت شده امام صادق عليه السّلام در سخنانى به او فرمود:

«و انّ عندنا الجامعة صحيفة طولها سبعون ذراعا بذراع رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلم و املائه من فلق فيه و خط علىّ عليه السّلام بيمينه فيها كل حلال و حرام و كل شى‌ء يحتاج اليه الناس حتى الأرش فى الخدش»^۳؛

ما كتاب جامعه را در اختيار داريم، صحيفه‌اى كه طول آن هفتاد ذراع از ذراع رسول خدا و املاى آن بزرگوار از دهان مباركش و دست‌خط على است. كلّيه مسائل حلال و حرام و هرچه مردم بدان نياز دارند حتى بيان مقدار ديه خراشيدگى در آن وجود دارد.

آن‌چه يادآورى شد بيان ديدگاه اهل بيت در مورد سنّت شريف است. ولى موضع رسمى حكومت در خلافت شيخين (ابو بكر و عمر) در اين خصوص آثار منفى بزرگى برجاى نهاد به‌گونه‌اى كه ممنوعيّت [تدوين حديث‌] حداقل يك قرن ادامه يافت و به تباه شدن بسيارى از احاديث انجاميد و راه را براى‌