81
پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)

شركت جسته‌اند.

روايت شده هيچ‌يك از بنى هاشم در آن نبردها شركت نكردند و ابو طالب عليه السّلام در اين خصوص اظهار داشت: اين جنگ‌ها، جز ستم و تجاوز و قطع رابطه خويشاوندى و حرمت‌شكنى ماه حرام نتيجه ديگرى ندارد. ازاين رو، من و هيچ‌يك از خاندانم در آن‌ها حضور نخواهيم يافت‌۱ و بدين ترتيب، از شركت هريك از خاندان خويش در اين نبردها جلوگيرى به عمل آورد. عبد اللّه بن جدعان و حرب بن اميّه- كه در آن زمان رياست قريش و كنانه را برعهده داشتند- از جنگ كناره‌گيرى كرده و اظهار داشتند: ما در ماجرايى كه بنى هاشم در آن حضور نداشته باشند، حاضر نخواهيم شد.۲

دوم: روايات، پيرامون نقشى كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم در اين جنگ داشته، به اختلاف سخن گفته‌اند. برخى بيان داشته‌اند: پيامبر در اين جنگ‌ها تير در اختيار عموهايش مى‌نهاد تا به تيراندازى دشمنانشان پاسخ دهند و از اموال و كالاهاى عموهايش نگهدارى مى‌كرد.۳ بعضى آورده‌اند: حضرت در آن جنگ به پرتاب چند تير پرداخت‌۴ و دسته‌اى ديگر مى‌گويند: وى با اين‌كه نوجوان بود۵ ابو براء، نيزه‌انداز [معروف عرب‌] را به وسيله نيزه از پا درآورد.۶ البته ما دقيقا آگاهى نداريم آيا اعراب در آن زمان به نوجوانان اجازه حضور در نبرد و جنگ مى‌دادند يا خير؟۷

1.( ۱). تاريخ يعقوبى ۲/ ۱۵.

2.( ۲). همان

3.( ۳). به موسوعة التاريخ الاسلامى ۱/ ۳۰۴ مراجعه شود.

4.( ۴). سيره نبوى زينى دحلان ۱/ ۲۵۱.

5.( ۵). تاريخ يعقوبى ۲/ ۱۶.

6.( ۶). سيره حلبى ۱/ ۱۲۷.

7.( ۷). الصحيح فى السيرة ۱/ ۹۵.


پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
80

برفرض اگر ثابت شود آن بزرگوار در كودكى يا در عنفوان جوانى شبانى نموده، مى‌توان علّت آن را در روايتى كه از امام صادق عليه السّلام بدان اشاره كرديم، يافت و آن آماده‌سازى الهى بود كه آن بزرگوار را با انجام دادن كارى (مانند شبانى) براى رسيدن به برجسته‌ترين مراتب كمال، شايستگى مى‌بخشيد. كمالى كه خداوند با اين فرموده‌اش، وى را بدان توصيف نموده:

به راستى كه تو داراى فضايل اخلاقى بس بزرگى هستى‌۱

چنين كمالى پيامبر را براى تحمل مسئوليت سنگين رسالت الهى كه لازمه توجه به مردم و تربيت آنان و شكيبايى بر دشوارى‌هاى طريق هدايت و ارشاد آن‌هاست، آماده مى‌كند.

4. جنگ فجار

در جنگ و درگيرى‌هايى كه ميان اعراب وجود داشت حرمت ماه‌هاى حرام ناديده گرفته مى‌شد، به‌همين‌دليل آن‌ها را جنگ‌هاى فجار ناميدند.۲

برخى تاريخ‌نگاران مدعى‌اند پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم در بعضى از اين جنگ‌ها حضور يافته و برخى از پژوهشگران در اين قضيه ايجاد شك و ترديد كرده‌اند. از جمله عوامل اين ترديد، مى‌توان به دو عامل اشاره كرد:

نخست: هرچه از عمر شريف رسول گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلم سپرى مى‌شد، شخصيت آن بزرگوار درخشندگى بيشترى مى‌يافت. آن حضرت نيز مانند ساير بنى هاشم به دلاورى و شجاعت فوق‌العاده‌اى معروف بود، ولى اين قضيه به اين معنا نيست كه آن بزرگواران در جنگ‌هاى ظالمانه و فسادانگيز

1.( ۱). وَ إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ قلم/ ۴۱.

2.( ۲). موسوعة التاريخ الاسلامى ۱/ ۳۰۱- ۳۰۵ به نقل از اغانى ۱۹/ ۷۴- ۸۰.

  • نام منبع :
    پیشوایان هدایت (خاتم انبیاء محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    مجمع جهانی اهل البیت (ع)
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1427 ه ق
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10555
صفحه از 346
پرینت  ارسال به