15
گزیده المحاسن

ويژگی‏هاى کتاب

مهم‏ترين اثر برقى که گويا ديگر آثار وى نيز در ضمن آن بوده، المحاسن است. اين کتاب خود مشتمل بر بيش از صد کتاب بوده که نام صد و بيست کتاب آن در مأخذ آمده است. اين اثر در حقيقت دايرة المعارفى از آداب،سنن، سيره، تاريخ و ادب بوده است. عنوان برخى از کتاب‏های المحاسن چنين است:

کتاب تراحم و تعاطف، کتاب آداب النفس، کتاب آداب معاشرت، کتاب معيشت، کتاب مکاسب، کتاب رفاهيّت، کتاب سفر، کتاب زينت، کتاب زىّ(لباس)، کتاب اِخوان، کتاب تسليت، کتاب تاريخ، کتاب نساء، کتاب طبقات رجال، کتاب طب، کتاب رياضت، کتاب محبوبات، کتاب مکروهات، کتاب خلق السموات والأرض، کتاب شعر و شعرا.۱

المحاسن، با توجّه به گستردگى بخش‏هاى آن، بعد از مؤلّف، دچار نقصان‏هايى گرديد و حتى ابواب آن در کتاب‏های کهن، مانند الفهرست ابن نديم و الفهرست شيخ طوسى و الرجال نجاشى، با تفاوت بسيار بيان شده است. ابوالفضل على طبرسى در مشکاة الأنوار، احاديثى را از المحاسن نقل کرده است که در المحاسنکنونى موجود نيست. اين امر نشان مى‏دهد که نسخهکامل‏ترى نزد او بوده است.۲ آنچه از اين اثر گران‏سنگ از دست تطاول ايّام محفوظ مانده، به اهتمام دکتر سيّد جلال الدين محدّث اُرموى در سال 1370 ق، تصحيح و منتشر شده است. در اين مجموعه، يازده کتاب از المحاسن موجود است که عنوان آنها عبارت‏اند از: 1. کتاب القرائن، 11 باب؛ 2. کتاب ثواب الأعمال، 123 باب؛ 3.کتاب

1.. ر.ک: مفاخر اسلام، ج ۱، ص ۲۵۵.

2.. الذریعة، ج ۲۱، ص ۵۵.


گزیده المحاسن
14

نکات جغرافيايى مربوط به شهر قم و وجه تسميه آن را از او نقل کرده است.۱

نجاشى، فوت او را سال 274 يا 280 ق نقل کرده است.۲

برقى در قم درگذشت و نوشته‏اند در تشيیع وى احمد بن محمّد بن عيسى،پا برهنه و بدون عمّامه ـ که نشانه شدّت اندوه، و تلاش براى جبران اخراج او از قم بوده است ـ حاضر شد.۳

از قبر شريفش اکنون اثرى سراغ نداريم و مشخص است که مانند قبور پاک بسيارى از دانشمندان و محدّثان بزرگِ مدفونِ قم در طول قرون و اعصار از بين رفته است.

آثار

برقى، با توجّه به برخوردارى از مقام والا در علم حديث و درک مشايخ بسيار، آثار فراوانى از خود بر جاى گذاشت؛ ولى حوادث ايام، آيندگان را از اين آثار محروم ساخت و جز دو اثر وى، بقيّه در تندباد حوادث از بين رفته‏اند. شيخ طوسى و نجاشى تصريح کرده‏اند که برقى، غير از المحاسن، کتاب‏های ديگرى هم داشته است، ولى آثار او را به درستى نمى‏توان شناسايى کرد. رجالِ برقى هم که در دست است، برخى آن را به محمّد بن خالد و بيشتر به احمد بن محمّد بن خالد نسبت داده‏اند. برخى محقّقان هم آن را تأليف نوهبرقى مى‏دانند نه خود او.۴

1.. المحاسن، تحقیق: سید محمّد صادق بحر العلوم، ص ۲۷.

2.. رجال النجاشی، ش ۱۸۲.

3.. الرجال، ابن داوود، ص ۲۲۹.

4.. ر.ک: دانش‏نامۀ جهان اسلام، ج ۳، ص ۱۵۹.

  • نام منبع :
    گزیده المحاسن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7024
صفحه از 85
پرینت  ارسال به