نيشابورى ۱ و عموى عبد الرحمان (معروف به مفيد نيشابورى) و محمّد بن احمد است. در مصادر، اطلاعات چندانى در باره او ديده نمى شود. تنها مى دانيم كه وى معاصر شيخ طوسى بوده، در رى مى زيسته و به وعظ و خطابه اشتغال داشته است. محسن خزاعى را عادل، حافظ و شايسته اعتماد دانسته اند. ۲
تأليفات
كتاب هاى محسن خزاعى ـ كه به قرينه عناوين شان، در زمينه حديث، آداب و سيره، فقه الحديث و علوم قرآن بوده ـ ، همگى ناياب اند: 1 . الأمالى فى الأحاديث، 2 . السِيَر، 3 . بيان «مَن كنتُ مولاه»، 4 . إعجاز القرآن.
4 . ابو سعيد خُزاعى (زنده در 444 ق)
محمّد بن احمد بن حسين نيشابورى خزاعى، مكنّا به ابو سعيد؛ محدّث و متكلّم. وى در رى سكونت داشت و به ديدار مشايخ حديث قم نيز نائل شد. ۳ ابو سعيد، قابل اعتماد در حديث و سرشناس بود. ۴ سال وفات او معلوم نيست. وى در سال 432 ق، از ابو سعد منصور بن حسين آبى ۵ و در سال 444 ق، از ابو القاسم عبد العزيز بن محمّد بن عبد العزيز صائن در قم، حديث شنيد. ۶
ابو سعيد، برادر مفيد نيشابورى است كه هم اينك به معرّفى او پرداختيم، و جدّ ابو الفتوح رازى، مفسّر معروف. از ديگر مشايخ وى ـ كه بر پايه كتاب الأربعين، حدود چهل نفر بوده اند، مى توان به پدرش احمد و عمويش محسن اشاره كرد. ۷
1.همان احمد بن حسين كه شرح حالش به شماره ۵۵ گذشت.
2.فهرست منتجب الدين، ص ۱۰۲؛ جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۲؛ أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۲۸؛ الذريعة، ج ۲۲، ص ۲۳۳.
3.الأربعين عن الأربعين، ح ۳۶.
4.فهرست منتجب الدين، ص ۱۰۲.
5.الأربعين، ح ۲۲.
6.همان، ح ۳۶؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۷۶ ـ ۷۹.
7.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۷۵ ـ ۷۶.
