133
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

اثر نايابى كه در منابع بعدى منعكس شده است: 4 . كتاب بستان الكرام ۱ كه با عنوان البستان نيز از آن ياد شده است. ۲ اين كتاب ـ كه گويا حجمى بسيار داشته و بزرگ مى نموده ـ در سده ششم در دسترس بوده و شيخ عماد الدين، معروف به ابن حمزه طوسى (م 560 ق)، از جزء هشتاد و ششم آن، دو حديث نقل كرده است. ۳ گويا نسخه يا نسخه هايى از آن، تا سده هاى دهم و سيزدهم نيز موجود بوده؛ چراكه مقدّس اردبيلى (م 993 ق) در دو كتاب الأربعين و حديقة الشيعة ى خود ۴ ، محدّث جزايرى (م 1112 ق) در حاشيه مفتاح اللبيب، و سلطان محمّد در تحفة المجالس و نيز مفتاح الجنّة ـ كه در سال 1285 ق، تأليف شد ـ ، از آن نقل كرده اند. ۵
اثر چاپى: 5 . كتاب مأةُ منقبة.

7 . شريف رضى (359 ـ 406 ق)

محمّد بن حسين بن موسى بن محمّد بن موسى بن ابراهيم، مكنا به ابو الحسن و معروف به [سيّد] رضى و شريف رضى؛ محدّث، اديب، شاعر، مفسّر و فقيه. شريف رضى، برادر سيّد مرتضى بود. هر دو خانواده پدرى و مادرى شان، فرزانه و وارسته بودند. پدر آنها منزلت اجتماعى والايى داشت ۶ و در نزد خلفاى عبّاسى و دولتْ مردان آل بويه نيز بسيار محترم بود. ۷ سيّد رضى، از مجلس درس شيخ مفيد بهره برد و از برخى مشايخ حديث، چون هارون بن موسى تلعكبرى، روايت كرد. ۸

1.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۱۴۳؛ الذريعة، ج ۳، ص ۱۰۷.

2.الثاقب فى المناقب، ص ۳۲۸.

3.الثاقب فى المناقب، همان جا.

4.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۱۴۳.

5.الذريعة، ج ۳، ص ۱۰۷.

6.بنگريد به : بخش نخست، دانش، فصل سوم : آثار دانش، عمل.

7.رجال النجاشى، ص ۳۹۸.

8.خصائص الائمة، ص ۳۱ ـ ۳۲ ، مقدّمه محقّق .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
132

بر قمى، كوفى ۱ و بغدادى نيز گفته اند.
مشايخ حديث ابن شادان قمى، از شيعه و اهل سنّت، دست كم 67 نفر بودند. ۲ او از اين نظر، قابل قياس با شيخ صدوق و امثال اوست. از ميان مشايخ شيعى ابن شادان، مى توان پدرش احمد، شيخ صدوق، ابن رازى، ابن خزّاز قمى، شيخ مفيد، ابو غالب زُرارى و ابن عيّاش جوهرى را نام برد. نجاشى، شيخ طوسى و ابو الفتح كراجكى نيز از او روايت كرده اند. ۳ پدر محمّد بن شادان قمى، دو كتاب تأليف كرد كه در نوع خود، نظير نداشتند: ۴ يكى الأمالى و ديگرى، زاد المسافر. اين دو كتاب، در اختيار فرزند مؤلّف بوده ۵ و وى در كتاب هاى خود، از آنها نقل كرده است. ابن شاذان در سال 412 ق، در مكّه سكونت داشت. ۶ به قرينه آن كه نجاشى و شيخ طوسى از او نام نبرده اند، معلوم مى شود كه وى ديگر به بغداد باز نگشته است. او فقيه و دانشمندى بزرگ بود، ۷ چنان كه در استفاده از حديث شيعه و اهل سنّت، پيش گام و در شناخت حديث صحيح، از علمى ثاقب برخوردار بود. ۸ ابن شادان صحيفه سجّاديه را از محمّد بن سليمان مصرى روايت كرد. ۹

تأليفات

آثار ناياب: 1 . إيضاح دفائن النواصب، 2 . ردّ الشمس على أمير المؤمنين عليه السلام ، 3 . المناقب. ۱۰

1.الاستنصار، ص ۲۰.

2.امل الامل، ج ۲، ص ۱۸ و ص ۲۴۱.

3.مأة منقبة، مقدّمه محقّق كتاب، ص ۱۱ ـ ۱۳.

4.رجال النجاشى، ص ۸۸ ـ ۸۹؛ الأمالى طوسى، مقدّمه محقّق كتاب، ص ۱۰؛ الاستبصار، ص ۹، ص ۲۰.

5.رجال النجاشى، همان جا.

6.أمل الامل، همان جا.

7.الاستنصار، ص ۶.

8.فهرس التراث، ج ۱، ص ۴۶۷.

9.الاستنصار، ص ۲۰؛ معالم العلماء، همان جا؛ الثاقب فى المناقب، ص ۳۲۸؛ أمل الامل، همان جا؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۸.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101671
صفحه از 554
پرینت  ارسال به