طاووس بارها بر نقل روايت از كتابى نوشته طرازى و با خطّ او، تصريح كرده است. ^۱ اين كتاب با واسطه إقبال الأعمال، از مصادر بحار الأنوار ^۲ و وسائل الشيعة ^۳ است.

18 . ابو الفرج حمدانى (م ، حدود 460 ق)

مظفّر بن على بن حسين حمدانى، مكنا به ابو الفرج؛ محدّث و متكلّم. در نسب او، حمدانى (با ياى نسبت) ^۴ و حمدان (به صورت اسم)، هر دو آمده است. ^۵ ابو الفرج حمدانى شايسته اعتماد، ديندار و سرشناس بود و در زمره سفراى امام زمان شناخته مى شد. ^۶ وى به قرينه مشايخ بغدادى اش ـ همچون: شيخ مفيد، سيّد مرتضى و شيخ طوسى ـ ، ساكن بغداد بوده و سال وفات او نيز به احتمال، پس از درگذشت شيخ طوسى است.

تأليفات

پنج كتاب به ابو الفرج حمدانى نسبت داده شده كه همگى ناياب اند: 1 . الغيبة، 2 . السنة، 3 . الزاهر فى الأخبار، 4 . المنهاج، 5 . الفرائض.

19 . عبد الوهّاب شعرانى (م پس از 448 ق)

حسين بن عبد الوهّاب شعرانى؛ محدّث، متكلّم، فقيه و شاعر. در مصادر رجالى و كتاب شناسىِ پيش از سده يازدهم، نام وى نيامده است. به گفته افندى اصفهانى كه ـ گويا براى نخستين بار ـ در سده دوازدهم به معروفى وى پرداخته، حسين بن عبد الوهّاب، عالمى بزرگ و توانا در حديث شناسى و نقد اخبار بوده است. ^۷

پدر طرازى ـ كه به «ابو الحسن بغدادى» سپس نيشابورى» ياد شده ـ ^۱ از مشايخ خطيب بغدادى بود. گويا خطيب در نيشابور، از او حديث شنيده است. ^۲ با نظر به اسانيد رواياتى كه ابن طاووس از وى نقل كرده، معلوم مى شود كه طرازى، معاصر نجاشى بوده و از برخى از مشايخ او ـ مانند: ابن نوح سيرافى ^۳ و محمّد بن هارون تلعكبرى ^۴ ـ حديث شنيده است؛ و همچنين، از كسانى كه نجاشى آنها را درك كرده، ولى از آنها حديث نشنيده بود، مانند: ابو الفرج محمّد بن موسى كاتب قزوينى، ^۵ ابن عيّاش جوهرى، ^۶ ابو محمّد عبد اللّه بن حسين بن يعقوب فارسى ^۷ و ابو المفضّل شيبانى. ^۸ به قرينه نقل وى از مشايخ بغدادى و تصريح به اخذ حديث از ابو المفضّل شيبانى در بغداد، ^۹ و نيز به قرينه وفات پدر او در سال 391 ق، ^۱۰ معلوم مى شود كه طرازى در بغداد سكونت داشته و گويا در نيمه نخست سده پنجم درگذشته است.

تأليف

تنها يك كتاب به طرازى نسبت داده شده است. ابن طاووس (م 662 ق) از نام اين كتاب، ياد نكرده است؛ ولى به قرينه اشاره او به دعا و زيارت و نقل آنها از كتاب طرازى، ^۱۱ دانسته مى شود كه كتاب او در موضوع دعا و زيارت بوده است. ابن