شعيب، سعد بن عبد الملك اموى، ابو احمد محمّد بن ابى عُمَير، مرزبان بن عمران قمى اشعرى، صفوان بن يحيى، على بن عبيد اللّه بن على بن حسين عليهماالسلام، هشام بن حكم و دلائل او بر برترى امام على عليه السلام ، ازدواج امام جواد عليه السلام با دختر مأمون، گفتگوى امير مؤمنان عليه السلام با ابليس، باب قياس، جزء فيه اخبار من روايات اصحابنا و غيرها، نامه محمّد بن ابى بكر به معاويه، وصاياى پيامبر صلى الله عليه و آله به امام على عليه السلام ، زبان بعضى از حيوانات، نامه معاويه به امام على عليه السلام و جواب آن حضرت، هشت گروه كه نمازشان پذيرفته نمى شود، رنج نامه اميرمؤمنان عليه السلام ، حديث فدك، مناظره ابو حنيفه با امام صادق عليه السلام ، عبد اللّه بن ابى يعفور، محمّد بن مسلم، ابو جعفر احول محمّد بن نعمان مؤمن طاق، جابر بن يزيد جعفى صاحب تفسير، حمّاد بن عيسى جُهَنى بصرى، حريز بن عبد اللّه و ابن مسكان، اثبات امامت امامان دوازدهگانه، حديث مفضَّل و آفرينش ارواح ائمّه عليهم السلام ، دعا و اوقات آن، ديدار با مؤمن براى خدا، وصاياى لقمان حكيم به فرزندش و... .
روايات كتاب الاختصاص، با اسناد كامل و گاه مرسل، از 21 نفر از مشايخ مؤلّف نقل شده اند، از جمله: جعفر بن حسين مؤمن قمى ـ كه حدود 35 روايت از وى نقل شده ـ ، جعفر بن قولويه قمى، ابو غالب زرارى، شيخ صدوق و ابن وليد. اين كتاب، از مصادر كتاب هاى حديثى، كلامى و رجالى است. ^۱

10 . أمالى المفيد

مؤلّف: شيخ مفيد
تحقيق: حسين استاد ولى و على اكبر غفّارى
ناشر: دار المفيد للطباعة و النشر و التوزيع، بيروت، چاپ دوم، 1414 ق.

وجود رواياتى است كه در آنها حقايق و دقايق و رقايقى در شأن ائمه عليهم السلام آمده كه تنها پيامبر مرسل يا فرشته مقرّب يا بنده مؤمنى كه خداوند قلب او را براى ايمان آزموده باشد، كنه آنها را مى فهمد. ^۱
مقدّمه مؤلّف، پس از ثناى خدا، در باره موضوع كتاب است. وى متذكّر شده است كه هدفش در اين كتاب، گردآورى روايات و اخبار ـ كه از آنها به «عيون و محاسن اخبار» ياد كرده ـ در زمينه هاى مختلف؛ بويژه رجال شناسى است. محمّد باقر مجلسى با الهام از عبارت مؤلّف، يادآور شده كه روايات كتاب، در باره احوال اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام است، به علاوه آن كه اخبار غريبى نيز در آن وجود دارد. ^۲ اين كتاب افزون بر ارزش حديثى و كلامى و تاريخى، ارزش رجالى و كتاب شناسى نيز دارد. محقّق كتاب، دو استدراك هم در پايان آن آورده است.
در مطالب الاختصاص، نظم و سامان مشخّص و معنادارى به چشم نمى خورد. از جمله آن مطالب است: فضيلت علم، سپاهيان جان بر كف امير مؤمنان عليه السلام ، حالات برخى از اصحاب ائمه عليهم السلام ، حديث مباهله، وصاياى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به على عليه السلام ، كتاب ابن دأب در فضايل امير مؤمنان، فضايل اهل بيت از كتاب بصائر الدرجات محمّد بن حسن صفّار، كتاب صفة الجنّة والنار به نقل از احمد بن محمّد بن عيسى از سعيد بن جناح، ياران ديرين امير مؤمنان مانند: سلمان، عمّار، ابو ذر و مقداد، حديث غار، پرسش هاى فرد يهودى از پيامبر، پرسش هاى عبد اللّه بن سلام، ويژگى قلم و لوح محفوظ، حديث داوود قمى با فرد خارجى، حديث ابو الحسن موسى بن جعفر عليهماالسلام و هارون الرشيد و فضل بن ربيع، احاديث موسى بن جعفر عليهماالسلام با: يونس بن عبد الرحمان، خزيمة بن ثابت، اصبغ بن نباتة، عيسى بن اَعيَن، عبد اللّه بن عبّاس بن عبد المطلب، رُشَيد هجرى، زيد بن صوحان، سفيان بن عليلى هَمْدانى، ابراهيم بن