211
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

نسخه خطّى كتاب است، سپس اصل رساله همراه با تعليقات محقّق، و سرانجام، پى نوشت محقّق براى معرّفى آن دسته از مشايخ حسكانى (حَسَكايى) كه نامشان در اسناد روايات اين رساله آمده است. اصل رساله، با مقدّمه كوتاه مؤلّف آغاز مى شود. وى در اين مقدّمه، به انگيزه تأليف و فشردگى اثر، اشاره كرده و گفته است كه اين رساله را به تقاضاى عالمى زاهد به نام حامد بن احمد بن جعفر نوشته است، به اين اميد كه تذكره اى براى اولاد او و ديگر خوانندگان باشد. ۱
رساله فضائل شهر رجب، در پانزده باب با عناوين مشخص، و با پانزده حديث سامان يافته است. از اين روايات ـ كه با اسناد كامل، از طريق اهل سنّت نقل شده اند ـ ، چهارده روايت از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و يك روايت از امام صادق عليه السلام است. اين روايات را نه نفر از صحابه پيامبر خدا نقل كرده اند: اَنَس بن مالك، ابو بكره نفيع بن حارث، عايشه، ابو سعيد خُدرى، ابو هريره، ابن عبّاس، جابر بن عبد اللّه ، سلمان فارسى و مخنف بن سُلَيم. روايت پانزدهم، دعايى است معروف به «دعاى استفتاح»، كه امّ داوود از امام صادق عليه السلام نقل كرده است.
عناوين ساير ابواب رساله، به اين ترتيب است: دعاى هلال ماه رجب، تعيين محلّ ماه رجب ميان شعبان و رمضان توسط پيامبر خدا، نام گذارى ماه رجب به «ماه خدا» علّت نام گذارى ماه رجب به «اصم»، مكتوب بودن روزهاى ماه رجب بر سرْ درِ آسمان، فضيلت غسل كردن در ماه رجب، روزه پيامبر صلى الله عليه و آله در اين ماه، دستور پيامبر صلى الله عليه و آله به روزه رجب، فضيلت روزه رجب، فضيلت روزه در سه روزِ پنج شنبه، جمعه و شنبه در ماه رجب، فضيلت روزه در روز مبعث، فضيلت نماز شب در شب هاى رجب، فضيلت نماز در روزهاى رجب به شماره روزهاى آن، قربانى در رجب.

1.ميراث حديث شيعه، ج ۱۱، ص ۵۵.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
210

در آغاز كتاب، با اشاره به انگيزه خود از تأليف آن، متذكّر شده كه خدا به روز جمعه، ويژگى هاى فراوان بخشيده است و برترىِ آن را بر روزهاى ديگر، به عبادت قرار داده و آن را همانند عروسِ پا به حجله، آراسته است. وى در باره نام كتاب نيز اشاره كرده كه آن را از روايتى الهام گرفته كه بر پايه آن، امام صادق عليه السلام فرمود:
قيامت كه فرا رسد، خداوند روزها را به صورت هايى بر مى انگيزند كه مردم، آنها را مى شناسند. آن گاه، جمعه را پيشاپيش آن روزها، به سان عروسى قرار خواهد داد كه با جمال و كمال، راهىِ خانه شوهرى ديندار و ثروتمند است. ۱
مؤلّف در اين كتاب، به كتاب فضل الجمعة نيز ارجاع داده، كه گويا كتاب ديگر وى بوده است. ۲ سند روايات العروس، مرسل است. محمّد باقر مجلسى و محدّث نورى، از آن نقل كرده اند. ۳

3 . فضائل شهر رجب

مؤلّف: حاكم حَسَكانى
تحقيق: محمّد باقر محمودى
ناشر: مؤسسه فرهنگى دار الحديث؛ در دفتر يازدهم ميراث حديث شيعه، قم، 1382 ش، ص 53 ـ 76.
در تحقيق اين رساله، از نسخه اى خطّى با تاريخ كتابت 429 ق، استفاده شده است كه در كتاب خانه آستان قدس رضوى، با شماره 12405 نگهدارى مى شود. فضائل رجب، پيش از اين نيز در پايان مجلّد دوم شواهد التنزيل توسط (مجمع إحياء الثقافة الإسلامية بيروت، 1411 ق)، به چاپ رسيد.
نسخه چاپى با تحقيق محمودى، شامل مقدّمه اى كوتاه در شرح حال مؤلّف و

1.جامع الأحاديث، ص ۱۴۵ ـ ۱۴۶.

2.همان، ص ۱۶۶.

3.بحار الأنوار، همان جا ؛ خاتمة مستدرك الوسائل، همان جا ؛ الذريعة، ج ۱۵، ص ۲۵۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101688
صفحه از 554
پرینت  ارسال به