ميرزا حسين نورى ۱ و محقّقان نسخه چاپى التمحيص، ۲ يا آن را به ابن همام نسبت داده اند و يا به اين ديدگاه، متمايل شده اند. به هر حال، به نظر مى رسد كه التمحيص به ابن همام انتساب دارد؛ ولى با پذيرش اين انتساب نيز ترديدى ديگر وجود دارد در اين كه: آيا روايات اين كتاب، با واسطه از ابن همام روايت شده يا با املاى ابن همام بوده است؟ در فرض دوم، نگارش آن مانند امالى هاى شيخ مفيد، سيّد مرتضى و شيخ طوسى است. شايد ترديد محمّد باقر مجلسى نيز در انتساب التمحيص به ابن همام، از همين جهت بوده است. ۳
نسخه چاپى التمحيص، شامل مقدّمه بلند محمّد باقر موحّد ابطحى و اصل كتاب است، و نيز معرّفى سه نسخه خطّى اى كه در تحقيق كتاب، به آنها اعتماد شده است. اصل كتاب، در نه باب با عناوين مشخص، سامان يافته و 171 روايت دارد. مؤلّف به اقتضاى شرايط خاصّ محيط بغداد و توابع آن، ۴ روايات اين كتاب را بر اساس مفادشان گرد آورده است كه در جهت كاهش آلام و دردها، از حكمت و پيامد بيمارى ها، بلاها و سختى ها مى گويند و نيز تأثير مثبت و سازنده انواع بلاها بر روان آدمى، خبر بويژه محو و نابودىِ آثار گناهان. جز در حديث اوّل كتاب كه آن را با اسناد كامل آورده، در ساير روايات، تنها به نام نخستين راوى از معصوم عليه السلام ، بسنده كرده است. مفصّل ترين روايت كتاب، خطبه اى است به نام همام، كه آن را از راوى ناشناخته اى روايت كرده است. ۵
عناوين باب هاى كتاب التمحيص، چنين است: سرعة البلاء إلى المؤمن (المؤمنين)، تعجيل التمحيص عن المؤمن (المؤمنين)، التمحيص بالعلل و
