215
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

در برخى از مصادر كتاب شناسى، مصادقة الإخوان با الإخوان على بن بابويه پدر شيخ صدوق، يكى پنداشته شده است. قرينه بر اين يگانگى، مشايخ مؤلّف كتاب است كه بى واسطه و با عبارت «حدّثنا» از آنها نقل شده است؛ كسانى چون: على بن ابراهيم قمى، سعد بن عبد اللّه اشعرى و محمّد بن يحيى عطّار. اينان، مشايخ على بن بابويه پدر صدوق بوده اند و شيخ صدوق، تنها با واسطه پدرش از آنها نقل كرده است. ۱
به هر حال، كتاب مصداقة الإخوان، به اخلاق و آداب و آيين دوستى و برادرى پرداخته و از مصادر الدمعة الساكبة، وسائل الشيعة، بحار الأنوار و مستدرك الوسائل است. ۲
در نسخه چاپى كتاب، مقدّمه اى از سعيد نفيسى در شرح حال خاندان بابويه و اصل كتاب، گنجانده شده است. محقّق كتاب با استناد به نسخه هاى خطّى پيشْ گفته ، موارد اختلاف را در پاورقى ذكر كرده است. اصل كتاب، در 43 باب با عناوين مشخص دارد. روايات كتاب از ائمه عليهم السلام و با اسناد ناقص، نقل شده اند. برخى از عناوين كتاب، به اين شرح است: اصناف برادران، ديدار با برادران، دوست داشتن برادران، مهربانى با برادران، پوشانيدن برادران، كسانى كه بايد از برادرى با آنها پرهيز كرد، حقوق برادران بر يكديگر، اين كه برادران دينى آينه يكديگرند، مهربانى ، از خود گذشتگى ، اطعام برادران، همكارى و تعاون، دورىِ برادران، ثواب لبخند داشتن هنگام برخورد با برادران، مصافحه و دست دادن به برادران، خوش حال كردن برادران مومن، ناپسندى بخل و گله و شكايت، تلاش براى رفع نياز برادران، آزمايش برادران، دعا براى برادران و... .

3 . المواعظ

مؤلّف: شيخ صدوق
تحقيق: عزيز اللّه عطاردى

1.الذريعة، ج ۱، ص ۳۸۳؛ ج ۲۱، ص ۹۷.

2.الذريعة، همان جا؛ وسائل الشيعة، ج ۸، ص ۴۱۴ ـ ۴۱۵؛ بحار الأنوار، همان جا؛ مستدرك الوسائل، ج ۵، ص ۳۰، ج ۷، ص ۲۰۹، ج ۱۰، ص ۳۷۹.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
214

الأمراض، التمحيص بالحزن و الهَمّ، التمحيص بذهاب المال و مدح الفقر، وجوب الأرزاق و الإجمال فى الطلب، حُسْنُ اختيار اللّه للمؤمنين و نظرِهِ لهم و إن كانوا كارهين، مدح الصبر و ترك الشكوى و اليقين والرضا بالبلوى، فى أخلاق المؤمنين و علامات الموحّدين.

2 . مصادقة الإخوان

مؤلّف: شيخ صدوق
تصحيح و تحقيق: سيّد محمّد مشكات
مترجم: محمّد تقى دانش پژوه
ناشر: نشر كرمان، قم، 1402 ق.
در تحقيق كتاب، از چهار نسخه خطّى استفاده شده است: نسخه ميزا مجد الدين نصيرى كه قديمى ترين نسخه است و در اختيار ميرزا حسين نورى بوده است؛ نسخه ميرزا فضل اللّه شيخ الاسلام زنجانى كه جديد و پر اشتباه است و تفاوت بسيارى با ساير نسخه ها دارد؛ و نسخه آية اللّه ميرزا محمّد تهرانى، كه اساس تحقيق و تصحيح بوده است. ۱ نسخه اى نيز با تاريخ كتابت 1277 ق، از آنِ كتاب خانه آية اللّه گلپايگانى در قم است كه در مجموعه شماره 1307 جاى دارد. ۲
مصادقة الإخوان بارها جداگانه يا همراه با كتابى ديگر، چاپ شده است. اين كتاب افزون بر همين عنوان، ۳ با نام هاى المصادقة، ۴ حقوق الإخوان ۵ و كتاب الإخوان ۶ نيز معرّفى شده است. شهرت مصادقة الإخوان، همانند ديگر كتب شيخ صدوق نيست.

1.مصادقة الإخوان، ص ۲ ـ ۳.

2.فهرست نسخه هاى خطّى كتاب خانه آية اللّه گلپايگانى، ج ۲، ص ۲۴۵، ۲۹۴.

3.نجاشى، ص ۳۹۰؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۶؛ مستدرك الوسائل، ج ۵، ص ۳۰.

4.الفهرست ، طوسى، ص ۲۳۷؛ معالم العلماء، ص ۱۴۷.

5.أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۸۴.

6.وسائل الشيعة، ج ۲۰، ص ۴۱ ـ ۴۲.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101613
صفحه از 554
پرینت  ارسال به