269
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

986 ق است. ۱ التعجّب در سال 1322 ق، همراه با كنز الفوائد، در تهران چاپ سنگى شـد .
فارس حسّون در تصحيح كتاب، بر دو نسخه اعتماد كرده است: نسخه اى كه در سال 1322 ق، در پايان كتاب كنز الفوائد چاپ شده، و نسخه خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى نجفى در مجموعه شماره 67/4 كه به اشتباه در فهرست نسخه هاى كتاب خانه (ج 2، ص 78) با عنوان كتاب الطرائف فى معرفة مذاهب الطوائف ابن طاووس حلّى (م 664 ق) ياد شده است. سيّد عبد العزيز طباطبائى، اين اشتباه را تصحيح كرده است. ۲
التعجّب من أغلاط العامّة فى الإمامة با همين عنوان، ۳ التعجّب، ۴ التعجّب فى الإمامة ۵ و عجائب الأغلاط، ۶ ياد شده است. آقا بزرگ تهرانى عجائب الأغلاط را به سيّد مرتضى نسبت داده است؛ ولى وى عبارتى را نيز در بيان انگيزه مؤلّف آورده، گوياى آن كه التعجّب من العامّة و عجائب الأغلاط، تكميلى براى كتاب شيخ مفيد به شمار مى آيند. از اين عبارت، چنين بر مى آيد كه اين دو عنوان، نام يك كتاب است و گويا صاحب الذريعة درباره مؤلّف آن، ترديد داشته است.
به هر حال، انتساب التعجّب به كراجكى، معروف است و اين كتاب از مصادر برخى كتاب هاى حديثى و كلامى است. ۷ موضوع كتاب، بيان تناقضات عامّه در مسئله امامت است. مؤلّف با استناد به قرآن، روايات، تاريخ و عقل، به بيان اشتباهات و

1.تراثنا، ش ۴۴، ص ۳۸۳؛ التعجّب، ص ۱۶ ، مقدّمه محقّق .

2.التعجّب، مقدّمه محقّق، ص ۲۳ ، ۲۴.

3.«مكتبة العلّامة الكراجكى» ، السيّد عبد العزيز الطباطبائى ، تراثنا، ش ۴۴، ص ۳۸۳؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۸، ۳۵؛ خاتمة مستدرك الوسائل ، ج ۳ ، ص ۱۳۱ ؛ الذريعة ، ج ۴ ، ص ۲۱۰.

4.فهرست منتجب الدين، ص ۱۰۰.

5.معالم العلماء، ص ۱۱۹.

6.الذريعة، ج ۲، ص ۲۱۶؛ ج ۱۵، ص ۲۱۸.

7.بحار الأنوار، همان جا؛ فرحة الغرى، ص ۵۴.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
268

خدا صلى الله عليه و آله على عليه السلام و برخى از صحابه.
ساير فصل هاى كتاب عبارت اند از: دو فصل در دو متن از تورات، ۱ يك فصل در خبر هارونى، يك فصل در خبر خضر ـ كه مفصّل است ـ ، ۲ و يك فصل در خبر قيس بن ساعده ايادى از جارود بن منذر عبدى. ۳
مؤلّف در اين كتاب، به نقل روايت و خبر بسنده نكرده و به نقد آنها نيز پرداخته است. نقد وى، هم نسبت به روايات فريقين است كه جنبه تأييدى دارد و هم به متون تورات است. وى در اين راستا، با تفسير و تطبيق متون ياد شده بر ائمه عليهم السلام ، ايرادهاى مربوط به تورات را در سه دسته ـ انطباق متن بر امامت ائمه عليهم السلام ، نسخ و تحريف آن ـ بيان كرده و پاسخ داده است. وى درباره نسخ، متذكّر شده كه نسخ، در اوامر و نواهى است، نه در اخبار.
كراجكى روايات فريقين را از كتاب إيضاح دفائن النواصب و مئة منقبة ى ابو الحسن محمّد بن احمد بن على بن شاذان قمى، ۴ و از محمّد بن عثمان ذهبى نقل كرده است.
اين كتاب از مصادر اليقين ابن طاووس، الأربعين قمى و بحار الأنوار مجلسى است. ۵

14 . التعجّب من أغلاط العامّة فى مسألة الإمامة

مؤلّف: ابو الفتح كراجكى
تصحيح و تخريج: فارِس حسّون كريم
ناشر: دار الغدير، قم، چاپ اوّل، 1421 ق.
يازده نسخه خطّى از اين كتاب موجود است كه كهن ترينِ آنها متعلّق به سال

1.الاستبصار، ص ۲۶ و ۲۷.

2.همان، ص ۳۱.

3.همان، ص ۲۴.

4.الاستبصار، ص ۲۰.

5.الأربعين، ص ۳۵۹؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۳۵؛ ج ۲۶، ص ۲۶۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101074
صفحه از 554
پرینت  ارسال به