كتاب هاى آسمانى پيشين اشاره دارند، و نيز اشعارى از اشعار قُسّ بن ساعده و ديگران، كه پيش از ولادت ائمه عليهم السلام سروده شده و در آنها به عدد ائمه اشاره شده است.

جزء سوم: در روايات از طريق شيعه و با اسناد به اهل بيت عليهم السلام . ^۱

مؤلّف در ابتداى هر جزء ، به مفاد روايات و طريق روايت ، و در پايان يافتن آن اشاره كرده است .
وى روايات را با اسانيد كامل نقل كرده و معمولاً درباره روايات منقول از طريق عامّه، توضيحاتى نيز داده و يا روايتى همخوان و موافق با آن را از طريق اماميه نقل كرده است. از نكات جالب در اين كتاب، آن است كه مؤلّف در موارد بسيارى، نحوه اخذ حديث و گاه تاريخ را نيز باز گفته است.

20 . كفاية الأثر

مؤلّف: ابن خزّاز قمى
تحقيق: سيّد عبد اللطيف حسينى كوه كمرى خويى
ناشر: انتشارات بيدار، قم، 1401 ق.
در تحقيق اين كتاب، افزون بر نسخه چاپ سنگى، از سه نسخه خطّى استفاده شده است، كه دو نسخه در كتاب خانه آية اللّه مرعشى نجفى است: يكى به خطّ مؤمن بن عبد الجواد كاظم (كتابت در 1086 ق)، و ديگرى به خطّ ميرزا حسين نورى طبرسى و با تصحيح او در سال 1280 ق. نسخه سوم، در كتاب خانه سيّد جلال الدين محدّث ارموى است كه در سال 931 ق، به خطّ تاج الدين بن عبد اللّه بن سليمان فقيه، از روى نسخه اى متعلّق به سال 404 ق، استنساخ شده است. همچنين، برخى از احاديث كتاب با كمال الدين و تمام النعمة ى شيخ صدوق نيز مقابله شده است. ^۲ كفاية الأثر پيش از اين نيز در ايران (سال 1305 ق) همراه با الخرائج و الجرائح قطب الدين

محمّد عسكرى تهرانى موجود است. ^۱ مقتضب الأثر بارها در ايران و خارج از آن چاپ شده است؛ از جمله، در نجف اشرف در سال 1346 ق. ^۲ اين كتاب با عنوان مقتضب الأثر فى عدد الأئمة الإثنى عشر، يا با عنوان مقتضب الأثر فى النص على الأئمّة الإثنى عشر، در مصادر كتاب شناسى ذكر شده است. ^۳ انتساب مقتضب الأثر به ابن عيّاش، معروف است. اين كتاب از مصادر كتاب هاى حديثى و كلامى، بويژه در مسئله امامت است؛ مانند: كفاية الأثر ابن خزّاز قمى، الاستبصار و كنز الفوائد كراجكى، وسائل الشيعة، بحار الأنوار و مستدرك الوسائل.
نسخه چاپى شامل مقدّمه بلند لطف اللّه صافى، مقدّمه مؤلّف و اصل كتاب است. لطف اللّه صافى، در مقدّمه، به جايگاه امامت و ائمه دوازده گانه در متون روايى اهل سنّت و شيعه و آثارى كه در اين باره تأليف شده، پرداخته است. مقدّمه مؤلّف به انگيزه تأليف، موضوع كتاب و معرّفى بخش هاى آن، اختصاص دارد. به موجب اين مقدّمه، هدف اصلى مؤلّف، گردآورى رواياتى از طريق اهل سنّت بوده است، كه اسامى، تعداد و اشخاص ائمه عليهم السلام را مطابق با آنچه در روايات امامى آمده، گزارش كرده اند. وى متذكّر شده كه مطالب كتاب را در سه جزء با موضوع مشخّص، سامان داده است.
جزء نخست: در روايات از طريق اهل سنّت درباره اسامى و تعداد ائمه عليهم السلام ، شامل رواياتى از برخى صحابيان، چون: سلمان فارسى، عبد اللّه بن مسعود، جابر بن سَمُره، عبد اللّه بن اُبَىّ عوفى و جابر بن عبد اللّه انصارى.
جزء دوم: در اشعار و اخبار پيشينيان درباره اسامى ائمه عليهم السلام ، شامل: روايت عبد اللّه بن عمر، كعب الأحبار و حسن بصرى كه به ذكر شدن در اسامى و شمار ائمه عليهم السلام در