283
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

بخش دوم، به ذكر اخبار از طريق ائمه عليهم السلام اختصاص يافته است. در اين بخش، پس از نصوص بر امامت ائمه عليهم السلام به طور كلّى، نصّ هر كدام بر امام بعدى نيز آمده است. در پايان كتاب، دو باب به زيد بن على اختصاص پيدا كرده است: يك باب، در باره نصّ زيد بر امامت ائمه عليهم السلام ، و باب دوم درباره قيام او و اين كه ادعاى امامت نداشته است.
طبقه بندى مطالب كتاب در دو فصل و 37 باب، نشان مى دهد كه مؤلّف در اين نوشتار، از نظام معنايى خاصّى پيروى كرده است. وى مطالب را با مراعات «عام به خاص» و مصادر حديث را به لحاظ تقدّم رتبه و نيز ترتيب زمانى، سامان داده است. روايات كتاب با اسناد كامل، از طريق شيعه و گاه از راويان اهل سنّت نقل شده است. برخى از راويان شيعى اين روايات، عبارت اند از: شيخ صدوق، ابو المفضّل محمّد ابن عبد اللّه بن مطّلب شيبانى، ابو عبد اللّه احمد بن محمّد بن عبد اللّه بن حسن بن عبّاس جوهرى، قاضى ابو الفرج معافا بن زكريّا بغدادى، ابو عبد اللّه حسين بن محمّد بن سعيد بن على خُزاعى، ابو عبد اللّه احمد بن اسماعيل سليمانى، ابو الحسن على بن حسين بن محمّد از ابو محمّد هارون بن موسى تلعكبرى، ابو الحسن محمّد بن جعفر بن محمّد تميمى معروف به ابن نجّار كوفى، و على بن حسين بن محمّد بن منده از تلعكبرى.

21 . إيمان أبى طالب

مؤلّف: شيخ مفيد
تحقيق: گروه مطالعات اسلامى موسّسه بعثت
ناشر: دار المفيد، بيروت، چاپ دوم، 1414 ق.
در تحقيق اين كتاب، بر يك نسخه خطّى با تاريخ كتابت 986 ق، موجود در كتاب خانه عمومى مركزى مشهد، اعتماد شده است. ۱ سه نسخه خطّى ديگر، در

1.إيمان أبى طالب، ص ۱۳ و ۱۴.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
282

راوندى (م 573 ق) چاپ شد. ۱
اين كتاب با عنوان الكفاية فى النصوص ۲ ، الكفاية فى النصوص على عدد الأئمّة عليهم السلام ۳ ، و نيز كفاية الأثر فى النصوص على الأئمة الإثنى عشر ياد شده است. انتساب كفاية الأثر به ابن خزّاز، معروف است. اين كتاب مصادر كتاب هاى حديثى و كلامى، مانند: بحار الأنوار، وسائل الشيعة و مستدرك الوسائل است. ۴
نسخه چاپى شامل مقدّمه محقّق، مقدّمه مؤلّف و اصل كتاب است. در مقدّمه محقّق، شرح حال مؤلّف، جايگاه كتاب و معرّفى نسخه هاى خطّى آمده است. مقدّمه مؤلّف، به انگيزه تأليف اختصاص دارد، گوياى آن كه مؤلّف، اين كتاب را بر حسب نياز زمان خويش تأليف كرده است. در آن دوره، شمارى از شيعيان كه ايمان قوى نداشتند و كم دان نيز بودند، در مسئله امامت و تعداد امامان ترديد داشتند و بعضى از آنها تحت تأثير شبهات معتزله، به انكار نصوص بر امامت ائمه عليهم السلام نيز مى پرداختند. در اين شرايط، ابن خزّاز اين كتاب را با استفاده از روايات صحابه و اهل بيت عليهم السلام تأليف كرد.
اصل كتاب، در دو بخش سامان يافته است. بخش نخست، به روايات صحابيان معروف اختصاص دارد، از جمله: عبد اللّه بن عبّاس، عبد اللّه بن مسعود، ابو سعيد خُدرى، ابو ذر غفارى، سلمان فارسى، جابر بن سَمُرة، جابر بن عبد اللّه ، اَنس بن مالك، ابو هُريره، عمر بن خطّاب، زيد بن ثابت، زيد بن ارقم، ابى اُمامة، واثلة بن اسقع، ابو ايّوب انصارى، عمّار بن ياسر، حذيفة بن اُسيد، عمران بن حصين، سعد بن مالك، حذيفة بن يمان، ابو قُتاده انصارى، على بن ابى طالب و حسن و حسين عليهماالسلام و از زنان، امّ سلمه، عايشه و فاطمه دختر رسول خدا صلى الله عليه و آله .

1.تراثنا ، ش ۲۳ ، ص ۲۳۷ ، ۲۳۸ .

2.معالم العلماء، ص ۱۰۶.

3.وسائل الشيعة ، ج ۲۰ ، ص ۴۰ .

4.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۲۷؛ الذريعة، ج ۱۸، ص ۸۶ .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101046
صفحه از 554
پرینت  ارسال به