311
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

شده است. اسكافى در اين مقدّمه، درباره پيشينه تأليف در زمينه موضوع كتاب، گفته است كه مشايخ اماميه در گذشته و حال، درباره موضوعات دينى گوناگونى كتاب تأليف كرده اند؛ با اين همه، كتابى كه اختصاص به تاريخ زندگى ائمه عليهم السلام داشته باشد، تأليف نشده است. از اين رو، او تصميم گرفته كتابى در اين موضوع بنگارد. وى متذكّر شده در اين كتاب كه فشرده و مختصر است، افزون بر ائمه عليهم السلام ، به تاريخ زندگى پيامبر صلى الله عليه و آله و فاطمه عليهاالسلام نيز مى پردازد. مؤلّف در شرح حال و تاريخ زندگى اين بزرگان، به مدّت عمر، ولادت، وفات، اولاد، پدر و مادر، انساب و كنيه ها، القاب، ابواب، محلّ قبر، شهدا و مقتولان وابسته به آنان، و نيز به ملوك و پادشاهان معاصر هر كدام، پرداخته است.
اصل كتاب، در سيزده باب با عناوين مشخّص، سامان يافته است. روايات آن، مرسل و گاه با اسناد كامل، از طريق اماميه است. چند نمونه از ابواب كتاب، عبارت اند از: باب اوّل: رسول اللّه صلى الله عليه و آله ، باب دوم: فاطمه بنت رسول اللّه عليهاالسلام، و باب سوم: امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام . باب چهارم تا دوازدهم نيز به ترتيب، به تاريخ زندگى امام حسن مجتبى عليه السلام تا امام حسن عسكرى عليه السلام اختصاص دارند.
مصادرى كه در نسخه چاپى، تخريج روايات در آنها صورت گرفته، بدين قرار است: الكافى، الإرشاد، مسارّ الشيعة، مناقب آل ابى أبى طالب، إعلام الورى بأعلام الهدى، كشف الغمّة، بحار الأنوار، الخصال، قرب الإسناد، الإحتجاج، علل الشرائع، دلائل الإمامة، عيون أخبار الرضا عليه السلام ، كمال الدين و تمام النعمة.

12 . الهداية الكبرى

مؤلّف: ابن حمدان جنبلانى
تحقيق: مؤسّسة البلاغ
ناشر: مؤسّسة البلاغ للطباعة و النشر، بيروت، چاپ چهارم، 1411 ق.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
310

ابن شهر آشوب ۱ و خاتمة مستدرك الوسائل، ۲ كه در پايان كتاب ذكر شده اند.

11 . منتخب الأنوار فى تاريخ الأئمّة الأطهار عليهم السلام

مؤلّف: ابن همام اسكافى
تحقيق و تخريج: على رضا هَزار
ناشر: دار الحديث، دفتر پنجم، از مجموعه ميراث حديث شيعه، قم، 1379 ش.
نسخه خطّى اين كتاب ـ كه گويا تنها نسخه و بدون تاريخ است ـ در مركز «إحياء التراث اسلامى» در قم، نگهدارى مى شود. ۳ اين كتاب در مصادر، با عنوان الأنوار فى تاريخ الأئمة الأطهار عليهم السلام ، ۴ و الأنوار، ۵ ذكر شده است. اصل اين كتاب ـ كه درباره تاريخ زندگى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و دوازده امام عليهم السلام است ـ از مصادر عيون المعجزات ۶ و فرحة الغرى عبد الكريم بن طاووس ۷ بوده است؛ اما پس از ابن طاووس، ناياب شد. منتخب آن با نام منتخب الأنوار فى تاريخ الأئمة الأطهار عليهم السلام ، در اختيار محمّد باقر مجلسى در سده يازدهم، ۸ و زنوزى در پايان سده سيزدهم قرار داشت و از آن در بحار الأنوار و جواهر الأخبار ۹ نقل كردند.
نسخه چاپى منتخب الأنوار، شامل مقدّمه محقّق در شرح حال مؤلّف، مقدّمه كوتاه مؤلّف، و اصل كتاب است. در مقدّمه مؤلّف، به انگيزه تأليف و چگونگى آن اشاره

1.مثالب النواصب (مخطوط)، ج ۳، ص ۲۴۸، به نقل از: المسألة الكافية، ص ۳ (مقدّمه محقّق).

2.همان، ج ۴، ص ۱۹۵ ـ ۱۹۷.

3.ميراث حديث شيعه، ج ۵، ص ۱۴.

4.رجال النجاشى، ص ۳۷۶.

5.الفهرست ، طوسى، ص ۱۴۱؛ عيون المعجزات، ص ۱۰؛ فرحة الغرى، ص ۱۲۹.

6.عيون المعجزات، ص ۶، ۱۰، ۱۳، ۳۵، ۵۱، ۱۰۷.

7.فرحة الغرى، ص ۱۲۰، ۱۲۹، ۱۳۴، ۱۳۷.

8.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۷، ۳۴.

9.الذريعة، ج ۲، ص ۴۱۳.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101062
صفحه از 554
پرینت  ارسال به