او، اهمّيت و جايگاه كتاب، معرّفى مشايخ و راويان ابن قولويه، توثيق مشايخ او و معرّفى نسخه هاى خطّى. مقدّمه مؤلّف، به موضوع كتاب، شيوه سامان و ويژگى روايات آن، اختصاص يافته است. به موجب اين مقدّمه، روايات كتاب، همگى از اهل بيت عليهم السلام و از طريق مشايخِ ثقه و قابل اعتماد، نقل شده اند. مطالب آن نيز در ابوابى با عناوين مشخّص، سامان يافته و در ذيل هر باب، تلاش شده تنها روايات مربوط به همان باب، آورده شود. ۱ اين كتاب در زمينه زيارت رسول اكرم، زيارت امير المؤمنين و زيارت ائمه معصوم عليهم السلام است، شامل: نصوص اين زيارات و فضايل و ثواب آنها، به نقل از خود اهل بيت. مطالب كتاب در 108 باب، با عناوين خاص و متناسب با روايات هر باب، مرتّب شده است. بيش از هشتاد باب، به ذكر اخبار مربوط به شهادت سيّد الشهدا عليه السلام و زيارت او در زمان هاى معيّن و ساير اوقات و نيز فضايل و ثواب ايشان، اختصاص دارد. در باب هاى ديگر، به زيارت صالحان غير معصوم پرداخته شده است، مانند: عبّاس بن على، حمزة بن عبد المطلّب، عبد العظيم حسنى، فاطمه معصومه و شهدا. باب پايانى كتاب، باب النوادر است.
تعداد روايات كتاب، 755 مورد است كه از اين تعداد، 124 حديث مرسل است. ۲ محدّث نورى در سده سيزدهم، به استناد قراينى از خود كتاب، ابراز كرده است كه برخى از روايات كتاب ـ چون خبرى طولانى و شريف، معروف به «خبر زائده» در باب 82 و 88 ـ ، توسط يكى از شاگردان ابن قولويه، نقل شده و وى آن را به جهت مشابهت و هم خوانى معنوى با ديگر مطالب، پس از درگذشت مؤلّف، به كتاب افزوده است. ۳ اين روايت، بدون اشاره به نكته ياد شده، در بحار الأنوار ۴ و گويا از طريق شيخ حرّ عاملى، ۵ روايت شده است.
1.كامل الزيارة، ص ۳۷.
2.مشايخ الثقات، ص ۱۵۳.
3.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۲۴۸ ـ ۲۵۱.
4.بحار الأنوار، ج ۸، ص ۱۳ (چاپ سنگى).
5.كامل الزيارة، ص ۳۰ ، مقدّمه محقّق .