شمار راويان در اسناد روايات كتاب كامل الزيارات، 709 نفر است. ۱ از اين تعداد، 32 نفر مشايخ ابن قولويه اند. ۲ درباره وثاقت راويان كتاب ياد شده، در ميان علماى رجال، اختلاف نظر وجود دارد. برخى چون شيخ حرّ عاملى و سيّد ابو القاسم خويى ـ در رأى اول خود ـ ، همه راويان آن را اعم از مشايخ ابن قولويه و مشايخ مشايخ او تا معصوم، موثّق دانسته اند. ۳ در مقابل، عدّه اى چون محدّث نورى و سيّد ابو القاسم خويى ـ در رأى دوم ـ و برخى از شاگردان او مانند عرفانيان و سبحانى، تنها مشايخ مستقيم ابن قولويه را موثّق دانسته اند. ۴ اين اختلاف، از دو برداشت مختلف از ظاهر عبارت ابن قولويه در ابتداى كتاب، پديد آمده است كه مى گويد: اين روايات را از طريق مشايخِ «امامى ثقه و معروف به حديث و علم»، از ائمه عليهم السلام نقل مى كند. ۵ بر مبناى متأخّر در تقسيم بندى حديث، با مراجعه به منابع رجالى، معلوم مى شود كه از 709 راوى كتاب كامل الزيارات، 315 نفر توثيق شده اند، 327 نفر مسكوت مانده اند، 14 نفر تضعيف شده اند و 25 نفر اختلافى اند. ۶
2 . المزار (مناسك المزار)
مؤلّف: شيخ مفيد
تحقيق: مدرسة الإمام المهدى عليه السلام
ناشر: المؤتمر العالمى لألفية الشيخ المفيد (كنگره هزاره شيخ مفيد)، چاپ اوّل، 1413 ق.
در تحقيق كتاب، بر دو نسخه خطّى اعتماد شده است: نسخه اى در كتاب خانه
1.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۲۴۸ ـ ۲۵۱.
2.مشايخ الثقات، ص ۱۲۳ ـ ۱۵۳.
3.همان، ص ۱۲۲؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۲۵۱؛ كليّات فى علم الرجال، ص ۳۰۴؛ كامل الزيارات، ص ۱۲ ـ ۱۳ (مقدّمه محقق).
4.وسائل الشيعة، ج ۲۰، ص ۶۷؛ معجم رجال الحديث، ج ۱، ص ۵۰.
5.بحار الأنوار (چاپ سنگى)، ج ۸، ص ۱۳ (به نقل از: خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۲۴۸).
6.كامل الزيارات، ص ۳۰ (مقدّمه جواد قيومى).
