معنايى و تأويل درست آن را نيز بيان كرده است. از اين رو، كتاب المجازات النبوية افزون بر جنبه ادبى اش، در زمينه فقه الحديث نيز ارزشمند است.
شيوه كار سيّد رضى چنين است كه پس از نقل حديث ـ كه بدون ذكر اسناد است ـ ، اگر روايت ديگرى از آن حديث وجود داشته باشد، به نقل آن مى پردازد و سپس متذكّر مى شود كه اين قول، مجاز است يا اين كلام، استعاره ياكنايه و يا تشبيه است. محقّق محترم كتاب بر اين عقيده است كه سيّد رضى، ميان انواع بلاغت، تمايز نگذاشته و تشبيه و كنايه و مجاز و استعاره را يكى پنداشته است ^۱ و خود در پاورقى، به اين تمايز اشاره كرده و در هر مورد، وجه و نوع خاصّ انواع بلاغت را ذكر كرده است.
اين كتاب با اعتنا و اعتماد علما و محدّثان مواجه شده است. براى نمونه، شيخ ابراهيم كفعمى (م 994 ق) آن را تلخيص كرده ^۲ و محمّد باقر مجلسى در بحار الأنوار و شيخ حرّ عاملى در وسائل الشيعة و ميرزا حسين نورى در مستدرك الوسائل، از آن نقل كرده اند. ^۳

3 . رسالة فى معنى المولى

مؤلّف: شيخ مفيد
تحقيق: مهدى نجف
ناشر: دار المفيد بيروت، چاپ دوم، 1414 ق.
در مقدّمه محقّق كتاب، به نسخه هاى خطّى آن اشاره نشده است. از اين كتاب چندين نسخه به موجب برخى گزارش ها، چندين نسخه خطّى از اين كتاب وجود

در تحقيق اين كتاب، از چند نسخه خطّى و چاپى استفاده شده، كه عبارت اند از: نسخه كتاب خانه دكتر حسين محفوظ در كتاب خانه دانشكده ادبيات دانشگاه بغداد (تاريخ كتابت: 982 ق)، نسخه كتاب خانه سيّد حسن صدر در كاظميه، نسخه كتاب خانه امام رضا عليه السلام در مشهد (تاريخ كتابت: 1064 ق)، نسخه كتاب خانه دانشگاه الأزهر در قاهره، نسخه كتاب خانه ملك، در تهران، و نسخه اى متعلّق به سده دهم، كه در كتاب خانه سيّد محمّد على روضاتى در اصفهان است. ^۱
كتاب المجازات النبوية، بارها چاپ شده است؛ از جمله، در مطبعة الآداب در بغداد، به سال 1328 ق، و با تحقيق محمود مصطفى و طه محمّد زينى و شيخ رضا استادى. اين كتاب با همين عنوان، در مصادر، ذكر شده ^۲ و انتساب آن به شريف رضى، معروف است. گويا شريف رضى، مجازات الآثار النبوية را هم زمان با تأليف نهج البلاغة نگاشته است؛ به اين قرينه كه در باره استعاره موجود در حكمت 466 نهج البلاغة : «العين وكاء السه» ، متذكّر مى شود كه در كتاب موسوم به مجازات الآثار النبوية، سخن گفته شده و همچنين، در چند جاى المجازات (ص 22، 41، 161، 223 و 252)، به نهج البلاغة ارجاع داده است.
اين كتاب در زمينه فقه الحديث، با رويكرد تأكيد بر وجوه بلاغى و آرايه هاى ادبى در احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله ، تأليف شده است. مؤلّف، احاديث كتاب را از كتب معروف غريب الحديث، كتب مشهور مغازى و مسانيد صحيح، گرد آورده ^۳ و تصريح نموده كه طريق وى به اين احاديث، از طريق روايت و اجازه و يا قرائت بر مشايخ خود بوده است. ^۴ سيّد رضى در اين كتاب، به بيان گونه هاى ادبى و بلاغى مجاز، استعاره، كنايه و تشبيه در احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله پرداخته و معمولاً در ذيل هر حديث، وجوه مختلف