همين داستان وجود دارد؛ نجاشى گاهى به جرح و تعديل رجال پرداخته، و گاه سكوت كرده است. همين سكوت ها ، زمينه ساز اختلاف ميان رجال شناسان گشته است. عدّه اى از علماى رجال، بر اين عقيده اند كه سكوت نجاشى؛ به ويژه در هر دو زمينه جرح و تعديل افراد، دليل بر اين است كه آنها از هر گونه طعن و لغزشى سالم هستند. ۱ محقّق داماد، اين ديدگاه را به ابن داوود نيز نسبت مى دهد. به گفته وى، ابن داوود كسانى را كه در رجال نجاشى، مجرّد از ايراد طعن و لغزش ذكر شده اند، در قسمت ممدوحين كتاب خود آورده است. ۲ اما برخى از علماى رجال معاصر، اين عقيده را ندارند و در تأييد ديدگاه خود، بر اين مطلب انگشت مى گذارند كه نجاشى اوّلاً و بالذات، كتاب را براى معرّفى مصنّفات شيعه تأليف كرد و مسئله جرح و تعديل نويسندگان آنها، امر ثانوى و تبعى بوده است و از اين رو، خود را ملزم به جرح و تعديل راويان نمى ديده است. ۳
ديگر از ويژگى هاى كتاب رجال نجاشى ـ كه همچون موارد قبلى، به عنوان يك قاعده مطرح شده ـ ، اين است كه هرگاه يكى از مؤلّفان، روايتى را از يكى از امامان عليهم السلام نقل كرده باشد، نجاشى آن روايت را در ترجمه آن شخص يا ترجمه فرد ديگرى، ذكر مى كند. بنابراين، در مواردى كه نسبت به اين امر اهمال شده است، مى توان نتيجه گرفت كه آن فرد، در طبقه كسانى است كه از امامان روايت نكرده است. ۴ نجاشى معمولاً از جرح و تعديل افراد، در شرح حال خود آنها سخن مى گويد؛ ولى گاه در اين باره، در ضمن شرح حال فرد ديگرى اظهارنظر مى كند. اين دسته از مصنّفان، هفت نفر شمارش شده اند ۵ و عدّه قابل توجّهى نيز مشاهده مى شوند كه شرح حال آنها در كتاب نيامده، ولى نجاشى به جرح و تعديل آنها پرداخته است. اين عدّه، 43 نفر
1.الرواشح السماوية، ص ۶۷؛ خاتمة مستدرك الوسائل ، ج ۳، ص ۱۵۲.
2.الرواشح السماوية، ص ۶۸.
3.كلّيات فى علم الرجال، ص ۶۲.
4.ر.ك: كليّات فى علم الرجال، ص ۶۴.
