يك شخص با يك عنوان يا دو عنوان، دو بار ياد شده است؛ گاه بدون اختلاف در اسم او و گاه با اختلاف در اسم او يا اسم پدرش يا كنيه اش. گويا علّت اين اختلاف و تكثّر، اختلاف اصول اصحاب بوده است. شايان دقّت است كه نام برخى، هم در عنوان اصحاب معصومان عليهم السلام آمده و هم در عنوان كسانى كه از معصومان روايت نكرده اند. در اين باره، چند وجه گفته شده است:
وجه نخست: مراد از ذكر آن راوى در شمار اصحاب معصومان عليهم السلام ، صرف معاصرت است؛ اگرچه معصوم را نديده و يا از او روايت نكرده باشد. گويا اين وجه، در همه موارد صادق نيست.
وجه دوم: اين شخص، هم بى واسطه از معصوم روايت كرده و هم با واسطه، و به هر يك از اين دو اعتبار، در يكى از دو قسمت كتاب جاى گرفته است.
وجه سوم: شيخ طوسى در وابستگى اين افراد به هر يك از دو قسم ياد شده، ترديد داشته است. وى با تكرار نام وى، جانب هر دو طرف احتمال را نگه داشته است.
وجه چهارم: شيخ طوسى در اين موارد، دچار غفلت يا فراموشى شده است.
وجه پنجم: از آن جا كه درباره مصاحبت اين افراد با معصوم، ديدگاه ها متفاوت بوده، شيخ هر دو ديدگاه را مطرح كرده است. ۱
ابن طاووس در سده هفتم، كتاب الرجال طوسى را همراه با چهار كتاب رجالى ديگر، سامانى تازه بخشيد و در مجموعه اى با عنوان حلّ الإشكال فى معرفة الرجال، گرد آورد. ۲ مشابه اين كار، در پايان سده دهم و اوايل سده يازدهم نيز توسّط عنايت اللّه قهپايى، در مجمع الرجال انجام گرفت. ۳