دست نوشتى كهن از كتاب مناقب به روزگار ابن شهرآشوب موجود است كه توصيف و ويژگى هاى آن را آقاى جويا جهانبخش در مقاله اى ياد كرده است . ۱ اهمّيت خاص كتاب مناقب ، در نقل عبارت هايى از متون كهن امامى است كه امروز تنها نام آنها باقى مانده است . آثار منقول در مناقب عبارت اند از :
1 . الجلاء و الشفاء ، ۲ تأليف عالم امامى ابوعلى احمد بن على مشهور به ابن الخَضيب اِيادى . نام كامل اين كتاب الشفاء والجلاء فى الغيبة است . نجاشى به اختصار از وى ياد كرده و گفته است :
ابو العباس احمد بن على رازى مشهور به خضيب ايادى ، از ديگر اصحاب ماست ، هرچند كه آن چه روايت كرده ، چندان مقبول اصحاب ما نبوده و از افرادى بوده كه درباره آنان ، غلو و زياده روى در شأن امامان ، گزارش شده است (قال أصحابنا لم يكن بذاك ، و قيل فيه غلوّ و ترفّع). وى كتابى به نام الشفاء والجلاء در غيبت ، نيز كتاب فرائض و كتاب آداب را تأليف كرده است . طريق من در روايت آثار وى ، چنين است : «أخبرنا محمّد بن محمّد، عن محمّد بن أحمد بن داوود ، عنه بكتبه». ۳
شيخ طوسى نيز در الفهرست با عباراتى مشابه ، از ايادى ياد كرده و چنين نوشته است :
وى مشهور به ابو العبّاس و به نقل برخى ، ابو على رازى بوده است . فردى ثقه در نقل حديث نبوده و متّهم به غلو بوده است (لم يكن بذلك الثقة فى الحديث و متّهم
1.«دست نوشتى عتيق از مناقب ابن شهر آشوب» ، جويا جهانبخش ، آينه پژوهش ، ش ۴۷ ، ص ۶۶ به بعد . نسخه را ابو القاسم بن اسماعيل بن عنان كتبى حلّى در سال ۶۵۸ ق ، در اواخر رجب ، كتابت نموده است . بخشى از نسخه نيز به كتابت جعفر بن احمد بن حسين حائرى در يكشنبه ۱۶ رجب ۵۸۷ ق ، نگاشته شده است . نسخه در سال ۵۸۷ق در شهر حلّه در مسجد امير زاهد نجم الدين عيسى بن نصر بن مداهر مقابله شده است (ر . ك : همان ، ص ۶۷) .
2.اين كتاب ، يكى از منابع مهم شيخ طوسى در كتاب الغيبة بوده است . ابن طاووس نيز نسخه اى از اين كتاب را در اختيار داشته است (ر . ك : كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۵۲۱ و ۵۲۲) .
3.ر . ك : رجال النجاشى ، ص ۹۷ .