457
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 218 .
8 . الأمالى ، نوشته ابو المفضّل ۱ محمّد بن عبد اللّه شيبانى (م 387 ق) .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 289 .
اين كتاب ، يكى از منابع اصلى شيخ طوسى در تأليف الأمالى بوده است. ۲
9 . رامش افزاى آل محمّد ، تأليف محمّد بن حسين محتسب .
موارد نقل شده از اين كتاب، در: ج 2 ص 330، ۳ ج 3 ص 180، ج 4 ص 250 و 269.
10 . الفُتيا ، نوشته جاحظ .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 402.
اين كتاب ، تأليف متكلّم مشهور معتزلى ، ابوعثمان عمرو بن بحر (م 255 ق) است . اين كتاب ، به دليل نقل بخش اعظم كتاب النكت نظّام ـ كه حاوى انتقاداتى از صحابه بوده ـ مورد توجّه عالمان امامى بوده است . بخش اعظمى از اين كتاب را شيخ مفيد نقل كرده است.
11 . صحيفة الرضا ، نگاشته عبد اللّه بن احمد بن عامر طائى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 3 ص 65 .
مجموعه اى كهن است كه در آن ، مؤلّف ، از طريق پدرش رواياتى را از امام رضا عليه السلام گردآورى كرده است . اين كتاب ، متن بسيار متداولى بوده است. ۴

1.در متن ، به اشتباه ، «أبى الفضل» تصحيح شده است .

2.براى اطّلاع از چگونگى استفاده ابن طاووس از اين كتاب ، ر . ك : كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۱۸۴ و ۱۸۵ .

3.در متن، اين مورد به اشتباه، «رامش اقرايى» تصحيح شده است؛ ولى در موارد ديگر، نام، درست آمده است.

4.شيخ صدوق ، بخش اعظم اين كتاب را به طريق شيوخ خود به مؤلّف ، در آثار مختلف خود تخريج كرده است . در اين باره در مقاله «صحيفة الرضا به روايت شيخ صدوق و ابو عبد الرحمان سلمى» (كتاب ماه دين ، شماره ۷۰ ـ ۷۱ ، مرداد و شهريور ۱۳۸۲ ، ص ۶۱ ـ ۶۵) به تفصيل سخن گفته ام. همچنين ، براى دستيابى به گزارشى از كتاب صحيفة الرضا و روايت آن ، ر . ك : شيخ آقا بزرگ تهرانى ، الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱۵ ص ۱۷ و ۱۸ ؛ لوامع الأنوار فى جوامع العلوم و الآثار و تراجم اُولى العلم و الأنظار (صعده ، ۱۴۱۴ ق) ، ج ۱ ص ۴۷۶ ـ ۴۸۲ .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
456

بالغلوّ) . وى آثارى داشته است ، از جمله : كتاب الشفاء و الجلاء در امر غيبت كه كتابى نيكوست ، كتاب الفرائض و كتاب الآداب . طريق من در نقل آثار وى ، چنين است : «أخبرنا بهما الحسين بن عبيد اللّه ، عن محمّد بن أحمد بن داوود و هارون بن موسى التلّعكبرى ، جميعا عنه» . ۱
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 33 (درباره قضاوت امام على عليه السلام در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله ) ، ج 3 ص 351 (حديثى از امام باقر عليه السلام در فضيلت برخى مكان ها) ، ج 4 ص 333 (ماجراى بين امام رضا عليه السلام و مأمون) ، ص 350 (گفته محمّد بن عيسى يقطينى در جمع آورى هجده هزار مسئله از امام رضا عليه السلام ) ، ص 382 (رفتن برخى از بزرگان اماميه بعد از وفات امام رضا عليه السلام به صريا) و ص 424 (گفته اى از ابو جعفر عمرى) .
2 . بصائر الدرجات ، نوشته سعد بن عبد اللّه اشعرى (م 299 يا 301 ق).
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 36 (اشاره به اين كه اشعرى در كتاب بصائر خود ، به 36 طريق ، حديث «علّمنى رسول اللّه ألف باب يفتح كلّ باب ألفى باب» را از على عليه السلام روايت كرده است) ، ج 2 ص 55 ، ج 3 ص 336 ، ج 4 ص 6 ، 139 ، 239 و 240 (سه حديث و احتمالاً چهار حديث بعدى نيز از بصائر باشد) .
3 . سلوة الشيعة ، نوشته فَنجگِردى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 72.
4 . جمل أنساب الأشراف .
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 118 و 125 ، ج 3 ص 181 و 226.
5 . الأحكام الشرعيّة ، نوشته ابو القاسم على بن محمّد خزّاز قمى . ۲
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 122 و 416 .
6 . كتاب النسب ، نگاشته حسن حسينى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج 2 ص 167 .
7 . منهاج ، تأليف كراجكى .

1.ر . ك : الفهرست ، طوسى ، ص ۷۶ .

2.براى آگاهى بيشتر درباره اين كتاب ، ر . ك : الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱ ، ص ۲۹۸ .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 116205
صفحه از 554
پرینت  ارسال به