همين دليل ، نجاشى در ضمن معرفى رهنى مى نويسد:
قال بعض أصحابنا : «إنّه كان فى مذهبه ارتفاع و حديثه قريب من السلامة» و لاأدرى من أين قيل ذلك. ۱
ظاهرا مقصود از «بعض أصحابنا» در اين عبارت ، كشّى است.
شيخ طوسى نيز تنها ، گفته كشّى را بدون اظهار نظر بيان كرده است (يرمى بالتفويض). ۲
3 . از عالمان اسماعيلى قرن چهارم ، قاضى نعمان ، چهره بسيار مشهورى است . وى كتاب مهمى به نام الإيضاح در فقه و حديث ، تأليف كرده است . اين اثر ، مبنايى براى تأليف آثار بعدى وى ، بويژه دعائم الإسلام بوده است . از اصل كتاب الإيضاح ، تنها بخشى در باب «صلاة» باقى مانده است. ۳ نكته مهم اين كتاب ، استفاده از متون كهن امامى است . مادلونگ در مقاله اى با عنوان «منابع فقه اسماعيلى» اهمّيت اين مصادر را تشريح كرده است .
آنچه ابن شهرآشوب را به كتاب الإيضاح ربط مى دهد ، اين است كه وى اين اثر را در اختيار داشته و برخى عالمان و آثار آنها را كه در معالم العلماء معرفى كرده ، به واسطه اين كتاب بوده است. ۴ همچنين ابن شهرآشوب ، يكى از قديمى ترين مؤلّفان امامى است كه از كتب قاضى نعمان ، مطالبى را در آثار خود نقل كرده است . وى در تأليف مناقب ، از كتاب شرح الأخبار قاضى نعمان ، با عنوان «قال ابن فيّاض فى شرح الأخبار» نقل هايى را آورده است. ۵ ابن شهرآشوب در معرفى قاضى نعمان، چنين نوشته است :
1.رجال النجاشى ، ص ۳۸۴ .
2.رجال الطوسى ، ص ۴۴۷ .
3.اين بخش به كوشش نگارنده تصحيح و چاپ شده است . توضيحات مفصّل تر را در مقدّمه آن آورده ام (ر .ك : ميراث حديث شيعه ، ج۱۰).
4.مكتب ها و فرقه هاى اسلامى در سده هاى ميانه ، ص ۲۵۲ ـ ۲۶۹ (مقاله «منابع فقه اسماعيلى» ) .
5.براى دستيابى به موارد نقل شده از كتاب شرح الأخبار به وسيله ابن شهرآشوب ، ر . ك : ابن شهرآشوب ، مناقب آل أبى طالب ، ج ۲ ، ص ۲۲ ، ۲۵ ، ۲۷۰ ، ۲۷۳ ، ۲۸۳ ، ۲۸۷ ، ۴۰۵ و ۴۲۱ ، ج ۳ ، ص ۲۲ و ۴۲۱ ، ج ۴ ، ص ۱۳ و ۱۸۷ .
