العثمانيّة ۱ تأليف كرده است . كتاب وى در حقيقت ، نقدى بر كتاب العثمانيّة ى اديب معتزلى عمرو بن بحر (م 255 ق) و بيشتر با صبغه كلامى است . ۲ جمال الدين در اين كتاب ، ضمن نقل برخى از عبارات جاحظ ، با بهره گيرى از كتاب هاى حديثى اهل سنّت ، به نقد نظرات جاحظ در نقد فضايل على عليه السلام پرداخته است.
جمال الدين در زمينه رجالى ، كتابى را به نام حلّ الإشكال فى معرفة الرجال (بر اساس گزيده يا اختيارى از رجال الكشّى و آثار رجالى اربعه اماميه) تأليف كرده است . متن اين كتاب در اختيار حسن بن زين الدين معروف به صاحب معالم (م 1011 ق) بوده و او گزيده اى از اين كتاب را با عنوان التحرير الطاووسى فراهم كرده كه متن موجود از اين كتاب ، تنها همين منتخب است.
اهمّيت اين كتاب در ارائه نظام نقد حديثى به وسيله جمال الدين ابن طاووس است ؛ ۳ چرا كه وى بر خلاف شيوه قدما در تقسيم حديث ، نظام جديدى را در نقد احاديث طرح ريزى كرده كه بعدها مورد پذيرش علّامه حلّى و ديگران قرار گرفت. ۴
1.اين كتاب به وسيله سيّد على عدنان غريفى در ايران (مؤسّسه آل البيت لإحياء التراث ، قم ، ۱۴۱۱ ق) به چاپ رسيده است .
2.عبد السلام هارون ، متن العثمانيّة را همراه با بازمانده هايى از نقد ابو جعفر اسكافى بر اين كتاب كه به تفاريق در شرح نهج البلاغة ى ابن ابى الحديد نقل شده ، به چاپ رسانده است.
3.نمونه هايى از بحث هاى جمال الدين ابن طاووس ، در جرح و تعديل روات امامى در ضمن كتاب التحرير الطاووسى (ص۱۱۶ ـ ۱۳۳ ، ۱۵۹ ـ ۱۶۳ ، ۲۴۴ ـ ۲۴۷ ، ۲۵۹ ـ ۲۶۷ ، ۲۹۶ ـ ۳۰۲ و ۳۱۵ ـ ۳۳۰) باقى مانده است .
4.متن اين كتاب به تحقيق سيّد محمّد حسن ترحينى ، تحقيق و به وسيله انتشارات دار الذخائر (قم ، ۱۳۶۸ش) به چاپ رسيده است . يكى از ويژگى هاى مهم جمال الدين ابن طاووس ، در نقل آراى عالم رجالى قرن پنجم ، ابن غضايرى است . درباره اعتبار يا عدم اعتبار رجال ابن غضايرى (مشهور به الضعفاء) در ميان رجاليان اماميه اختلاف هست . براى ديدن بحثى درباره الرجال ابن غضايرى ، ر . ك : مقدّمه سيّد محمّد رضا حسينى جلالى بر الرجال ابن غضايرى . همچنين شيخ آقا بزرگ تهرانى نكاتى را در معرّفى اين كتاب آورده است (ر . ك : الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۴ ، ص ۲۸۸ ـ ۲۹۱ ، حاشيه ؛ ج ۱۰ ، ص ۸۸ و ۸۹) . بعد از جمال الدين ابن طاووس ، شاگردان وى ، علّامه حلّى و ابن داوود حلّى نيز آراى ابن غضايرى را در ضمن تأليفات رجالى خود ، بيان كرده اند .