و فضائله، 11 . كتاب خصائص النبى صلى الله عليه و آله ، 12 . كتاب التهذيب، 13 . كتاب التنبيه، 14 . كتاب الإخوان، 15 . كتاب التجمّل.
ابن طاووس در مهج الدعوات، از كتابى با عنوان التجمّل از مؤلّفى ناشناخته، دو مطلب نقل كرده است. ^۱ مؤلّف كتاب خانه ابن طاووس، بر پايه برخى قراين، احتمال مى دهد كه كتاب التجمّل در اوايل قرن چهارم، به قلم احمد بن محمّد بن حسين بن دؤل قمى تأليف شده باشد. ^۲

5 . ابو جعفر كلينى (م 329 ق)

محمّد بن يعقوب بن اسحاق، مكنّا به ابو جعفر ^۳ و ابو جعفر اعور، ^۴ و معروف به «ثقة الاسلام كلينى»؛ محدّث، فقيه، مورّخ، متكلّم و رجالى. سال درگذشت او به اختلاف، 329 ق، ^۵ و 328 ق، ^۶ ذكر شده است. كلينى اهل رى بود ^۷ و دايى او، معروف به علان كلينى، موثّق در حديث و از اصحاب امام حسن عسكرى عليه السلام شناخته مى شد. ^۸ وى از رى، به بغداد عزيمت كرد؛ اما معلوم نيست كه اين هجرت، كى انجام گرفته است. به قرينه كثرت مشايخ قمى و رازى كلينى در الكافى، ^۹ و نيز شهرت وى در كتب رجالى به «رازى (اهل رى)»، ^۱۰
او سال ها در رى زندگى كرده و روايات الكافى را در آن جا گرد آورده است. از ديگر سو، چون بيشتر راويان الكافى بغدادى بوده اند، ^۱۱ اين حدس

تأليفات

على بن ابراهيم قمى، بيش از ده كتاب و رساله در زمنيه هاى تفسير، تاريخ و فقه، تأليف كرد. آثار ناياب: 1 . الناسخ و المنسوخ، 2 . قرب الإسناد، 3 . الشرائع، 4 . الحيض، 5 . التوحيد و الشرك، 6 . فضائل أمير المؤمنين عليه السلام (المناقب)، 7 . المغازى، 8 . الأنبياء، 9 . رسالةٌ فى معنى هشام و يونس، 10 . جوابات مسائل سأله عنها محمّد بن بلال، 11 . كتاب يعرف بالمشذر، 12 . اختيار القرآن، 13 . نوادر القرآن. ^۱
و تنها اثر چاپى او: 14 . التفسير، كه به تفسير القمى نيز معروف است.

4 . ابن دؤل قمى (م 350 ق)

احمد بن محمّد بن حسين بن حسن بن دؤل، معروف به دؤل قمى؛ محدّث، فقيه و رجالى. جزئيات زندگى وى دانسته نيست. تنها كتابى كه گزارشى هر چند كوتاه در باره ابن دؤل قمى دارد، رجال نجاشى است كه بر پايه آن گزارش، وى در سال 350 ق، درگذشته است. ^۲ به قرينه نقل نجاشى با يك واسطه از ابن دؤل ^۳ و نام بردن از او در قسم اوّل كتاب الرجال ابن داوود ـ كه به ممدوحين اختصاص دارد ـ ، ^۴ اين احتمال قوى مى نمايد كه آن دو، به وى بدبين نبوده اند.

تأليفات

ابن دؤل صد كتاب تأليف كرد ^۵ كه همگى ناياب اند، از آن جمله: 1 . كتاب الحجّ، 2 . كتاب الصلوة، 3 . كتاب الوضوء، 4 . كتاب الجنائز، 5 . كتاب الإعتقاد، 6 . كتاب المعرفة، 7 . كتاب المعجزات، 8 . كتاب الطبقات، 9 . كتاب العلل، 10 . كتاب شواهد أمير المؤمنين عليه السلام