اين احتمال قوى مى نمايد كه او رسالة ى ابن بابويه را در اختيار داشته است. اَفَندى اصفهانى، شاگرد محمّد باقر مجلسى نيز با كنار زدن حدس و گمان، تأكيد كرد كه آن دو، يكى هستند. وى بر اين گمان است كه تعدّد اسم اين كتاب، اشتباه ناسخ يا ناسخان بوده است و مشابهت اسم مؤلّف و پدرش على بن موسى بن بابويه، با نام امام رضا عليه السلام و پدر آن حضرت، آنان را دچار چنين خطايى كرده است. ^۱ در سده چهاردهم، آقا بزرگ تهرانى، نسخه اى از الشرائع صدوق را در كتاب خانه حسن صدر الدين، در كاظمين ديده است. آن نسخه، به خطّ سيّد محمّد بن مطرف و با اجازه استادش محقّق حلّى، در سال 627 ق، نوشته شده است. كتاب الشرائع، نزديك به هزار بيت است كه از باب «آداب الخلوّ» شروع مى شود و به «صلوة الجمعة» پايان مى يابد. ^۲ آقا بزرگ، همچنين متذكّر شده كه بيشتر روايات و متن اين كتاب، همانند كتاب فقه الرضا عليه السلام است. ^۳ از ديگر سو، محقّق خوانسارى در سده سيزدهم، با يگانگى دو كتاب الشرائع على بن بابويه و فقه الرضا ى صدوق، مخالفت كرد و اين پندار را فتنه خواند. ^۴ ميرزا حسين نورى (م 1332 ق) با ايجاد ترديد در درستى دلايل يگانگى، جانب تعدّد آن دو را گرفت. به نظر وى، الشرائع على بن بابويه، پس از شيخ مفيد ناياب شده است. ^۵

7 . ابن وليد قمى (م 347 ق)

محمّد بن حسن بن احمد، مكنّا به ابو جعفر و معروف به ابن وليد؛ محدّث، فقيه و رجال شناس. سال وفات وى، دانسته نيست. به قرينه حضور شيخ صدوق به سال 339 ق، در قم ^۶ و اقامت وى به سال 347 ق، در رى ^۷ و فراغت از قرائت قرآن توسّط

افندى اصفهانى متذكّر مى شود كه كتاب الكرّ و الفرّ را در يكى از كتاب خانه هاى شهر كازرون، ديده است. ^۱ به گزارش افندى، اين كتاب شامل مناظره على بن بابويه با محمّد بن مُقاتل رازى در اثبات امامت امير مؤمنان عليه السلام است. اين مناظره، در شهر رى انجام گرفته و به تشيّع ابن مقاتل انجاميده است.
در انتساب كتاب الإخوان (مصادقة الإخوان)، الشرائع و نيز الإمامة و التبصرة به ابن بابويه، كم و بيش، ترديد شده است. الإخوان (مصادقة الإخوان) به شيخ صدوق فرزند على بن بابويه نيز انتساب دارد؛ چراكه در شمار آثار شيخ صدوق، عنوان مصادقة الإخوان نيز آمده است. گويا شيخ حرّ عاملى (م 1106 ق) براى بار نخست، در انتساب مصادقة الإخوان به شيخ صدوق ترديد كرد و از احتمال يگانگى آن با الإخوان على بن بابويه، سخن به ميان آورد. ^۲ در سده چهاردهم، برخى از كتاب شناسان اين ترديد را جدّى گرفتند و بر يگانگى آن دو، تأكيد كردند. ^۳ قرينه اين يگانگى، سازگارى طبقه برخى از مشايخ مؤلّف كتاب مصادقة الإخوان ـ چون: محمّد بن يحيى عطّار، على بن ابراهيم و سعد بن عبد اللّه اشعرى ـ با على بن بابويه، ذكر شده است. ^۴
الشرائع (رسالة إلى ابنه)، تا سده دهم ناياب بود، تا اين كه در اين سده، محمّد تقى مجلسى (م 1070 ق)، ^۵ و فرزندش محمّد باقر مجلسى (م 1111 ق) ^۶ متذكّر شدند كه اين رساله، همان فقه الرضا عليه السلام است كه آن نيز در همان سده، يافت شده بوده است. دليل آنان، اين بود كه دو كتاب نام برده، در اكثر روايات، موافق و همخوان اند. به قرينه نقل محمّد باقر مجلسى از الشرائع ابن بابويه در بحار الأنوار ^۷ و مقايسه آن با فقه الرضا عليه السلام ،