69
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

معروف است و هم به رازى؛ اگرچه به رازى، اشتهار بيشترى دارد. ۱ به قرينه برخى از مشايخ ابن رازى كه بغدادى بوده اند، گويا وى مدّتى در بغداد بوده است. ابن رازى، فقيه، ۲ قابل اعتماد، ۳ والا مقام، ۴ و در شمار سرشناسان و بزرگانِ بى نياز از توثيق بود. ۵

تأليفات

ابن رازى بالغ بر 220 كتاب و رساله تأليف كرد ۶ كه نزديك به ده عنوان آن، در مصادر آمده است.
آثار چاپى: 1 . جامع الأحاديث، 2 . المسلسلات، 3 . الغايات، 4 . العروس، 5 . الأعمال المانعة من دخول الجنّة، 6 . نوادر الأثر فى «علىّ عليه السلام خير البشر».
آثار ناياب: 7 . دفن الميت، 8 . فضل الجمعة.
آثار نايابى كه مطالبشان، در منابع بعدى انعكاس يافته است: 1 . أدب الإمام و المأموم، 2 . المُنبّى عن زهد النبى صلى الله عليه و آله ، 3 . فضائل جعفر بن أبى طالب. ۷
أدب الإمام و المأموم، تا سده دهم نيز در دسترس بود. ابن طاووس (م 662 ق) در فلاح السائل ۸ و شهيد ثانى (م 962 ق) در روض الجنان، تكبيرهاى سه گانه پس از نماز را از آن روايت كرده اند. ۹ اين كتاب از مصادر با واسطه بحار الأنوار ۱۰ و مستدرك الوسائل

1.معانى الأخبار، ص ۶؛ التوحيد، ص ۸۸، ۴۱۷ و ۴۴۱؛ فلاح السائل، ص ۲۶۵ و ۱۶۱؛ عدّة الداعى، ص ۲۲۷؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۹ و ۲۶.

2.معانى الأخبار، ص ۶.

3.رجال ابن داوود، ص ۶۴.

4.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۲۶.

5.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۱۰۷.

6.همان جا؛ الذريعة، ج ۱۵، ص ۲۵۴.

7.جامع الاحاديث، ص ۱۶۶؛ الغايات، ص ۲۳۰؛ التدوين فى أخبار قزوين، ج ۲، ص ۳۴؛ ضيافة الإخوان، ص ۳۲۱؛ الذريعة، ج ۱۶، ص ۲۶۶؛ ج ۱۵، ص ۲۵۳؛ ج ۸، ص ۲۳۳.

8.الذريعة، ج ۱، ص ۳۸۶.

9.روض الجنان، ص ۳۶۲.

10.بحار الأنوار، ج ۷۶، ص ۲۲؛ ج ۸۸، ص ۱۴ و ۱۹۹؛ ج ۱۰۳، ص ۷۹.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
68

الحوادث فيها، 7 . مداواة الجسد.
اثر چاپى: 8 . كامل الزيارة و ما رُوى فى ذلك من الفضل عن الأئمة عليهم السلام ، معروف به كامل الزيارة.

12 . ابن رازى (زنده در 381 ق)

جعفر بن احمد بن على قمى، مكنّا به ابو محمّد و معروف به ابن رازى؛ محدّث، متكلّم و فقيه. در مصادر، نام پدر و جدّ او به اختلاف، احمد بن على قمى ۱ و على بن احمد قمى ۲ ذكر شده است. برخى، اين دو نام را از آنِ دو نفر دانسته اند ۳ و گروهى ديگر، آنها را يكى پنداشته اند. ۴ گويا نام درست پدر او، جعفر بن احمد باشد؛ زيرا در المسلسلات، راوى كتاب با اشاره به اين كه مؤلفِ آن را در حالى ديده كه در دست راستش انگشترى بوده، نام او را جعفر بن احمد ذكر مى كند. ۵ نيز بر پشت نسخه خطّىِ محمّد باقر مجلسى كه به خطّ اوست، نام مؤلّف، جعفر بن احمد آمده است. ۶
سال وفات ابن رازى، معلوم نيست. به قرينه روايت وى از شيخ صدوق ۷ و روايت شيخ صدوق از او، ۸ و نيز روايت او از ابو المفضّل شيبانى، هارون بن موسى تلعكبرى و ابن غضائرى ـ كه مشايخ شيخ مفيد (م 413 ق) بوده اند ـ ، ۹ وى مى تواند در طبقه شيخ مفيد و ابن غضائرى يا طبقه شيخ صدوق جاى گيرد. ۱۰ ابن رازى، هم به قمى

1.فلاح السائل، ص ۲۶۵ و ۱۶۱؛ عدّة الداعى، ص ۲۲۷؛ روض الجنان، ص ۳۶۲؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۱۰۷ ؛ جامع الأحاديث، ص ۹ ، مقدّمه محقّق .

2.معانى الأخبار، ص ۶؛ التوحيد، ص ۸۸، ح ۴۱۷ و ۴۴۱؛ رجال ابن داوود، ص ۶۴.

3.روضات الجنّات، ج ۲ ، ص ۱۷۲ . نيز ر. ك: جامع الأحاديث، ص ۹ ، مقدّمه محقّق .

4.أعيان الشيعة، ج ۴، ص ۸۲ . نيز ر. ك: جامع الأحاديث، ص ۹ ، مقدّمه محقّق.

5.جامع الأحاديث، ص ۲۴۶ (المسلسلات، ح ۹).

6.جامع الأحاديث، ص ۱۱ ، مقدّمه محقّق .

7.التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام ، ص ۹؛ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۷۳.

8.معانى الأخبار، ص ۶؛ التوحيد، ص ۸۸، ح ۴۱۷ و ۴۴۱؛ عيون أخبار الرضا عليه السلام ، ج ۱، ص ۱۵۴ و ۱۷۹.

9.جامع الأحاديث، ص ۹ ، مقدّمه محقّق .

10.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۳۷؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۱۰۸؛ الذريعة، ج ۱۵، ص ۲۵۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101023
صفحه از 554
پرینت  ارسال به