93
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

در سال 356 ق، به بغداد رفته است. نجاشى وى را محدّثى شايسته اعتماد دانسته است. ۱ قاضى قزوينى نخستين كسى بود كه برخى از كتاب هاى عيّاشى را به بغداد برد. ۲ وى در بغداد، از هارون بن موسى تلعكبرى ۳ و حسين بن عبيد اللّه غضائرى، ۴ حديث شنيد. به قرينه ورود او به بغداد در سال 356 ق، و استماع حديث از مشايخ بغدادى، مى توان حدس زد كه قاضى قزوينى، دست كم يك سال پس از اين تاريخ، فوت شده باشد.

تأليفات

دو كتاب به قاضى قزوينى نسبت داده شده است: 1 . ملح الأخبار، 2 . تسمية مولانا على عليه السلام بأمير المؤمنين.
ابن طاووس، كتاب اخير را در اختيار داشته و رواياتى را با اسناد كامل، از آن نقل كرده است. ۵

28 . ابو طالب انبارى (م 356 ق)

عبيد اللّه (عبد اللّه ) بن ابى زيد بن احمد بن يعقوب بن نصر انبارى، مكنّا به ابو طالب و معروف به ابو طالب انبارى؛ محدّث و متكلّم. نام ابو طالب انبارى به اختلاف، عبيد اللّه ۶ و عبد اللّه ۷ ذكر شده است. نام پدر و جدّ وى نيز به اختلاف، ابو زيد بن احمد ۸ و احمد بن ابى زيد ۹ آمده است. وى اهل واسط و ساكن آن جا

1.رجال النجاشى، ص ۲۶۷.

2.رجال النجاشى، همان جا.

3.اليقين، ص ۱۸۸ و ۱۹۰.

4.الذريعة، ج ۲۲، ص ۱۹۷.

5.اليقين، ص ۹۸، ۱۸۶ و ۱۹۰.

6.رجال النجاشى، ص ۲۳۲.

7.رجال الطوسى، ص ۴۳۲؛ الفهرست ، طوسى، ص ۱۶۹.

8.رجال النجاشى، همان جا.

9.الفهرست ، طوسى، همان جا.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
92

برداشت مى شود كه زمينه آثار او، رجال (هفت عنوان) و تك نگارى در اخبار برخى از اشخاص و شهرها بوده است. براساس گزارشى، ابن جعابى در آستانه فوت به فرزندش توصيه كرد كه كتاب هاى او را بسوزاند و فرزند نيز چنين كرد. در اين حادثه، افزون بر كتب ابن جعابى، بسيارى از كتب ديگر محدّثان نيز از بين رفت. ۱
آثار ناياب: 1 . تسمية مَن رَوى الحديثَ و غيرَهُ من العلوم و من كانت له صناعةٌ و مذهب و نحلة، 2 . الشيعة من أصحاب الحديث و طبقاتهم، 3 . من حَدَّثَ هو و والده عن النبى صلى الله عليه و آله ، 4 . من رَوى حديثَ غدير خم، 5 . طُرُق مَن رَوى عن أمير المؤمنين: «لايُحبّنى إلّا مؤمنٌ و لايُبغِضُنى إلّا منافق»، 6 . ذكرُ مَن رَوى مؤاخَاة النبى صلى الله عليه و آله لأمير المؤمنين عليه السلام ، 7 . الموالى الأشراف و طبقاتُهم، 8 . مَن روى الحديثَ مِن بنى هاشم و مَواليهم، 9 . إختلافُ اُبَىِّ بن كعب و ابن مسعود فى ليلة القدر و طرقُ ذلك، 10 . أخبار آل أبى طالب، 11 . أخبار بغداد و طبقات أصحاب الحديث بها، 12 . مسند عمر بن على بن أبى طالب عليه السلام ، 13 . أخبار على بن الحسين عليه السلام . ۲
اين كتاب ها همگى ناياب اند. ابن شهر آشوب (م 589 ق) گزارش داده كه ابن جعابى، حديث غدير را از 125 طريق، روايت كرده است؛ ۳ پس مى توان حدس زد كه وى كتاب «مَن رَوى حديث غدير خم» را در اختيار داشته است. ذهبى نيز از كتاب مَن حَدَّث هو والده، نقل كرده است. ۴

27 . ابو الحسن قاضى (م 356 ق)

على بن محمّد بن عبد اللّه قزوينى، مكنّا به ابو الحسن و معروف به قاضى؛ محدّث. جزئيات زندگى وى، دانسته نيست و همين اندازه مى دانيم كه او اهل قزوين بوده ۵ و

1.تاريخ بغداد، ج ۳، ص ۲۴۲؛ لسان الميزان، ج ۱، ص ۳۸.

2.رجال النجاشى، همان جا؛ الفهرست ، طوسى، همان جا؛ معالم العلماء، ص ۱۰۷؛ الذريعة، ج ۱۴، ص ۲۷۱، ج ۱۵، ص ۱۵۱، ج ۱۰، ۱۰۳ و ۱۴۰.

3.المناقب ، ابن شهرآشوب، ج ۳، ص ۲۵.

4.لسان الميزان، همان جا.

5.تاريخ بغداد، ج ۱۲، ص ۸۵.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101720
صفحه از 554
پرینت  ارسال به