را درباره نام گذارى امام على عليه السلام به «امير المؤمنين»، از آن نقل كرده است. ^۱

29 . ابو عبد اللّه صفوانى (زنده در نيمه نخست سده چهارم)

محمّد بن احمد بن عبد اللّه بن قُضاعة بن مهران بن جمّال، مكنى به ابو عبد اللّه و معروف به ابو عبد اللّه صفوانى؛ محدّث، فقيه و متكلّم. وى از اولاد صفوان بن مهران، صحابى امام صادق عليه السلام بود و در بغداد سكونت داشت. ^۲ به قرينه روايت او از على بن ابراهيم قمى ^۳ و ابو جعفر كلينى، ^۴ و نيز روايت ابن نوح سيرافى از وى در بصره ^۵ و مباهله او با قاضى موصل درباره امامت، ^۶ مى توان دريافت كه وى به بصره، موصل، قم و رى سفر كرده است. ابو عبد اللّه صفوانى در فقه و حديث. دانشى گسترده داشت ^۷ و مورد اعتماد و بزرگ اماميه شناخته مى شد. ^۸ ابن نوح سيرافى، هارون بن موسى تلعكبرى و شيخ مفيد، از او روايت كرده اند. ^۹

تأليفات

وى در زمينه فقه، كلام و حديث، دست به تأليف زد.
آثار ناياب: 1 . الكشف و الحجّة، 2 . يوم و ليلة، 3 . المنازل، 4 . ثواب القرآن، 5 . الردُّ على الواقفة، 6 . الغيبة و كشف الحيرة، 7 . الإمامة، 8 . الطلاق الثلاثة، 9 . الجامع فى الفقه، 10 . غرر الأخبار و نوادر الآثار، 11 . حجّية آل الرسول عليهم السلام .

بود ^۱ و به بغداد نيز سفر كرد. ^۲ ابو طالب انبارى، سرانجام در سال 356 ق، در واسط در گذشت. ^۳ ابو طالب انبارى، نخست بر مذهب واقفى بود، تا اين كه در واپسين سال هاى زندگى، به تشيّع امامى گراييد. ^۴ از اين رو، در وثاقت او ترديد كرده اند و در برخى مصادر، به جهت سابقه طولانى اش در مذهب واقفى، تضعيف شده است. ^۵ برخى ديگر بر توثيق وى، تصريح كرده اند. ^۶ در هر حال، نام ابو طالب انبارى، در بيش از صد طريق در رجال نجاشى و فهرست طوسى به چشم مى خورد. شيخ مفيد، ابن غضائرى، تلعكبرى، ابن نوح سيرافى و ابن عبدون، از او روايت كرده اند. ^۷

تأليفات

ابو طالب انبارى پر تأليف بود. در مصادر، 140 عنوان كتاب، به وى نسبت داده شده است كه از اين شمار، از نوزده عنوان نام برده شده است. زمينه آثار او، طرق و رجال احاديث خاص، كلام، دعا، زيارت، فضائل و تك نگارى اخبار حضرت فاطمه عليهاالسلامبوده است. از ميان آثار وى ـ كه البته همگى ناياب اند ـ مى توان نام برد: 1 . طرق حديث غدير، 2 . طرق حديث الراية، 3 . طرق حديث المنزلة، 4 . طرق حديث الطائر، 5 . طرق حديث قسيم النار، 6 . كتاب فدك، 7 . مزار أبى عبد اللّه ، 8 . أدعية الأئمة عليهم السلام ، 9 . التفضيل، 10 . أخبار فاطمة عليهاالسلام، 11 . التوحيد، 12 . الإمامة، 13 . أسماء أمير المؤمنين عليه السلام ، 14 . مسند خلفاء بنى العبّاس.
گويا كتاب أسماء أمير المؤمنين عليه السلام ، در اختيار ابن طاووس بوده؛ چراكه وى رواياتى