اعتبارسنجی و مفهوم‏ شناسی احادیث «مَن بلغ»

نشریه : حدیث حوزه

نویسنده : پديدآورنده : محمود کریمیان

چکیده :

در منابع فریقین احادیثی مشهور به «مَن بلغ» ذکر شده است؛ مضمون این احادیث آن است که «اگر حدیثی به کسی رسید و محتوای آن مترتب‏ شدن ثوابی بر یک عمل بود و آن شخص به طلب ثواب، عمل را انجام داد، خداوند متعال ثواب آن را به وی عطا می‏کند؛ هرچند آن حدیث مطابق با واقع نباشد»؛ برخی از عالمان بزرگ شیعه با استناد به این احادیث، قاعده «تسامح در ادله سنن» را اثبات کرده‏ اند؛ اما به‏ نظر می‏رسد روایات «من بلغ» یکی از ادله نقلی بر «حجیت خبر واحد» است و چیزی فراتر از آن نیست؛ این مقاله می‏کوشد، پس از اعتبارسنجی این احادیث مقصود از تعبیر «من بلغه» را بشناساند و با جمع بین ادله اثبات کند که مقصود از «من بلغه»، رسیدن حدیث از همان طریق متعارف، معقول، معتبر و مقبول نزد عقلاست و اعطای ثواب در صورت مطابق‏ نبودن حدیث با واقع، به‏ خاطر جبران موارد خطا و امثال آن است که به‏ طور طبیعی در درصدی از اخبار افراد ثقه و سندهای معتبر وجود دارد.