محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق، فقیه، محدّث، رجالی، و از علمای برجسته شیعه در سده چهارم هجری است. در زمان نیابت حسین بن روح نوبختی، به دعای امام عصر(ع) در شهر قم به دنیا آمد و تا سال ۳۳۹ ق ساکن قم بود و بیشترین بهره علمی را از مدرسه قم و استادان قمی برد؛ سپس با سفر به نقاط مختلف بلاد اسلامی آن زمان، از محدّثان شیعه و سنّی، بهره ها گرفت. تا اینکه در شهر ری رحل اقامت افکند و تا پایان عمر در همان شهر ماند.

شیخ صدوق، کتاب من لا یحضره الفقیه را نگاشت که یکی از کتب چهارگانه شیعه است. همچنین توانست کتاب های مختلف و متنوّعی در موضوعات گوناگون فقه، کلام، تفسیر، تاریخ، سیره، دعا و زیارات، به نگارش در آورد، به گونه ای که شمار تصنیفات وی را بالغ بر سیصد عنوان کتاب کوچک و بزرگ دانسته اند. هم اینک تنها شمار اندکی از کتاب های وی به دست ما رسیده که جزﺀ منابع اوّلیه شیعه به شمار می آید.

کتاب من لا یحضره الفقیه در چاپ جدید، در چهار جلد، حدود ۶ هزار روایت در فروعات فقهی را در خود جای داده است. شیخ صدوق، در پایان کتاب، راویانی را که از آنان روایت کرده یادآور شده است، و طریق سند خود به آنها را بیان کرده که اصطلاحاً «المشیخة» نامیده می شود.

بر این کتاب، پژوهش ها و شرح ها و حاشیه های فراوانی نگاشته شده که از جمله آن هاست: روضة المتّقین، و اللّوامع القدسیة یا لوامع صاحبقرانی هر دو تألیف مجلسی اوّل. شرح های دیگری نیز بر کتاب من لا یحضره الفقیه نگاشته شده اند. برخی به جای شرح، به حاشیه نویسی بر آن، اکتفا کرده اند.

از جمله کتاب های دیگر شیخ صدوق، عبارت است از: کمال الدین و تمام النعمة؛ معانی الأخبار؛ عیون أخبار الرضا(ع)؛ الخصال؛ الأمالی یا المجالس؛ علل الشرائع؛ التوحید؛ ثواب الأعمال و عقاب الأعمال؛ صفات الشیعة؛ الاعتقادات؛ فضائل الأشهر الثلاثة؛ فضائل الشیعة؛ مصادفة الإخوان؛ المواعظ و الهدایة.

سرانجام سال ۳۸۱ ق در ۷۵ سالگی، در شهر ری، وفات یافت و در همان جا به خاک سپرده شد.