241 . جمع و تدوين تفسير ابن عباس از منابع شيعى در جزء اوّل قرآن كريم ،

احمد رضا رحيمى ريسه ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشگاه آزاد اسلامى تهران ، استاد راهنما : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى ، استادان مشاور : دكتر عليرضا فيض و دكتر على مهديزاده ، 1374 ، 218 ص .
اين رساله ، بر اساس كتاب تنوير المقباس من تفسير ابن عباس نگاشته شده است . اين كتاب منسوب به محمّد بن يعقوب فيروزآبادى شافعى (م 817 ق) ، لغت شناس معروف است ؛ اما به لحاظ ناهماهنگى هايى كه نگارنده رساله ، در اين كتاب ديده تصميم گرفته تا اقوال و آراى ابن عباس را همانند كار فيروزآبادى ، از منابع شيعه جمع آورى كرده ، در ذيل آيات مرتب نمايد .
وى ، در اين رساله سعى داشته كه تمامى اقوال و آراى تفسيرى ابن عباس را ، از كلّيه متونى كه احتمال وجود روايات ابن عباس در آنها مى رفته ـ اعم از كلامى ، فلسفى ، روايى ، تفسيرى و فقهى ـ جمع آورى نموده ، و در ذيل آيات مربوطه مرتب سازد .
نگارنده ، براى تدوين اين مجموعه ، بيش از سيصد مجلد كتاب را ، صفحه به صفحه ، و بلكه به قول خودش سطر به سطر كاويده ، و هر جا كه قولى از ابن عباس يافته در ذيل آيه مربوطه خود قرار داده است . معمولاً سعى او بر اين بوده كه روايت ، از قديمى ترين منبع ذكر گردد ، و منابع مشابه و تكرارى ، در پاورقى نشانه دهى شوند . كلّيه اقوال عربى را نيز ترجمه نموده ، و در پايان هم كتاب شناسى منابع رساله را ارائه نموده ، و هر كتابى كه جزء منابع اصلى بوده و از ابتدا تا انتها مطالعه گشته ، با علامت مشخص كرده است .
در جمع اين اقوال ، در ابتدا ، اقوال تفسيرى خود ابن عباس را مورد ملاحظه قرار داده و پس از آن ، رواياتى را كه ابن عباس از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل مى كند آورده است .
وى ، ترجمه آيات را نيز از قرآن مترجم عبد المحمّد آيتى نقل نموده است .
اين رساله ، شامل سه بخش عمده است : در بخش اوّل ، مختصرى از زندگى و دوران ابن عباس را به نگارش درآورده ؛ بخش دوم ، متن خود تفسير است : و در بخش پايانى ، نتايج و تحليل هاى ناشى از متن اصلى تفسير را ذكر كرده است .

242 . جنگ روانى از ديدگاه قرآن و سيره نبوى ،

غلامرضا قاسمى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، مركز آموزش عالى تربيت مربى عقيدتى ـ سياسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى ، استاد راهنما : حجة الاسلام محمّد رضا آشتيانى ، استاد مشاور : حجة الاسلام زين العابدين نجفى ، 1380 ، 186 ص .

نگارش اين رساله در دو فصل به انجام رسيده است :
در فصل اوّل ، نويسنده پس از معرفى اجمالى امام عليه السلام و توضيح شرايط و مشكلات عصر امام عليه السلام ، از جهت سياسى ، اقتصادى و اعتقادى ، بيان فعاليت ها واقدامات امام عليه السلام ، شرح مواضع ايشان از جهت سياسى ، اجتماعى ، علمى و فرهنگى ، تربيتى و پرورش روحى جامعه اسلامى ، تبيين جايگاه امام عليه السلام در تثبيت مسئله امامت به وسيله خطبه ها ، مواعظ و پند و ارشاد امت ، وصيت به فرزند دلبندش ؛ ضمن تفسير قرآن و مسائل فقهى ، با ارائه كرامات ، با خبر دادن از امور غيبى و به زبان دعا ، و سرانجام ، معرفى اجمالى صحيفه سجاديه ـ كه منبع اصلى تحقيق وى است ـ ، فصل اوّل رساله خود را به اتمام مى رساند .
در فصل دوم ، با عنوان جايگاه و نقش اهل بيت عليهم السلام در صحيفه سجاديه ، تثبيت جايگاه و نقش امام را در قالب دعا به عنوان ابزارى كارآمد در آن عصر پى گيرى نموده ، با جستجوى نمونه ها در صحيفه ها و اعتقاد آنها به آيات و روايات ، جايگاه و نقش ائمه عليهم السلام را بررسى نموده است .

240 . جمع آورى روايات تطبيقى در تفاسير روايى شيعيه و تحليلى پيرامون آن ،

زهرا حسينى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشگاه قم ، استاد راهنما : دكتر محمّد كاظم شاكر ، استاد مشاور : دكتر جعفر نكونام ، 1378 ، 304 ص .
اين پايان نامه ، شامل سه فصل است :
در فصل اوّل ، به شرح و توضيح جرى و تطبيق و جايگاه آن در تفسير قرآن پرداخته است ، و بيان نموده كه جرى و تطبيق سيرى تأويلى دارد .
در فصل دوم ، روايات تطبيق را به ترتيب سور آورده است. اين روايات را از تفاسير روايى شيعه نظير تفسير قمى ، تفسير عياشى ، تفسير منسوب به امام حسن عسكرى عليه السلام ، تفسير فرات كوفى ، تفسير نور الثقلين ، و البرهان فى تفسير القرآن ، جمع آورى كرده است .
در فصل سوم ، تحليل و نقد روايات را از نظر متن و سند ، پيگيرى نموده است. در بررسى سندى احاديث ، بيان كرده كه منابع اوليه اين روايات ، اغلب كتبى هستند كه چندان معتبر به نظر نمى رسند ، و يا اين كه تفاسير رايج مقطوع الاسناد هستند . علاوه بر اين ، حضور غلات و جاعلان حديث در اسنادِ اين روايات نمايان است .