331 . عدالت اجتماعى از ديدگاه امام على عليه السلام ،

سيّد محمّد باقر عبادى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرس ، استاد راهنما : دكتر محمّدعلى مهدوى راد ، استاد مشاور : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى ، 1380 ، 189ص .
مفهوم عينى عدالت و تحقق آن در سيره امام على عليه السلام چگونه است ؟ آيا عدالت ، مفهوم واحد دارد و مكتب هاى گوناگون بدان يكسان نگريسته اند؟ تفاوت آموزه هاى عدالت دينى و غير دينى چيست؟ اينها، سؤالات پاسخ داده شده در اين تحقيق است.
اين پايان نامه در هفت فصل فراهم آمده :
نگارنده ، در فصل اوّل به ذكر كلّيات مسئله ، فرضيات ، سؤالات اصلى تحقيق ، هدف ها ، روش تحقيق ، سابقه و ضرورت انجام تحقيق پرداخته است .
در فصل دوم ، مفهوم عدالت را بررسى كرده ، واژه «عدالت» و واژه هاى مترادف ، عدالت از ديدگاه فيلسوفان قبل از اسلام ، ليبراليسم و ماركسيسم و دانشمندان اسلامى، و در نهايت، در نگاه امير مؤمنان عليه السلام را در اين فصل بررسى نموده است.
فصل سوم ، در باره اهمّيّت عدالت اجتماعى است .
در فصل چهارم ، به بررسى رابطه حكومت و عدالت اجتماعى پرداخته است . تفاوت ديدگاه امام على عليه السلام با مكاتب ديگر در باره حكومت ؛ عدالت اجتماعى ، فلسفه حكومت اسلامى ؛ عوامل و زمينه هاى عدالت اجتماعى در مردم ، از مطالب مورد عنايت نگارنده در اين فصل است .
در فصل ششم ، موانع عدالت اجتماعى را برمى شمارد و در فصل هفتم ، اشاره اى به آثار عدالت اجتماعى دارد .

332 . عدالت اجتماعى از ديدگاه امير المؤمنين على عليه السلام و سه تن از انديشمندان اجتماعى ،

حسن حاجى حسينى ، كارشناسى ارشد جامعه شناسى ، مدرسه امام خمينى رحمه الله ، استاد راهنما : دكتر عماد افروغ ، استاد مشاور : حجة الاسلام حميد پارسانيا ، 1381 ، 279 ص .
هدف اين تحقيق ، تبيين ديدگاه حضرت امير عليه السلام در باره مقوله عدالت اجتماعى است ، و اين كه اسلام به عنوان يك دين كامل ، از چه منظرى به عدالت مى نگرد ، و هدفش از

عبوديت و عبادت با استفاده از روايات ارائه كرده است . بخش دوم ، در باب سيماى عابدان در قرآن است . در اين بخش ، عباد اللّه و عباد الرحمن را توضيح داده ، و مصاديق اين دو واژه را از قرآن يادآور شده است .
در بخش سوم ، به تبيين فلسفه عبوديت پرداخته است . اهداف خلقت از نظر قرآن ، كمال بودن عبادت و ايمان براى انسان ، بررسى نظريات مختلف در باره انسان كامل ، از مطالب اين بخش است .
در بخش چهارم ، اين مباحث را مطرح كرده است : اقسام و مراتب عبادت و عبوديت ، اسرار عبادات ، شرايط عبادت و عبوديت ، نتايج عبادت و عبوديت .

330 . عبوديت در «نهج البلاغه» ،

فاطمه لاجوردى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن ، دانشگاه آزاد اسلامى (واحد تهران شمال) ، استاد راهنما : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى ، استادان مشاور : دكتر عليرضا فيض و دكتر على مهدى زاده ، 1375 ، 222 ص .
آيا مقصود از عبادت ، تنها حركات و سكنات و اذكار محدود در موقع برقرار كردن رابطه معمولى با خداوند است عبادتى كه هدف خلقت انسان معرفى شده ، به چه معناست؟ پاسخ اين سؤالات و بررسى آيه شريفه «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلإِنْسَ إلاّ لِيَعْبُدُونِ» و تفسير آن از زبان امام على عليه السلام ، مطالب اين تحقيق را تشكيل مى دهد .
نويسنده براى ارائه اين تحقيق ، ابتدا به معناى لغوى «عبوديت» پرداخته و سپس ، معناى اصطلاحى آن را مورد ارزيابى قرار داده است .
در بخش دوم ، عبارات نهج البلاغه را با قرآن مجيد تطبيق داده ، و ثابت كرده كه كلام على عليه السلام نشئت گرفته از كلام خداوند است .
در بخش سوم ، به عبوديت از بُعد نظرى آن پرداخته ، و پرستش فرشتگان ، ابليس ، پيامبران و انسان را بررسى كرده است . در اين بخش ، نهج البلاغه اساس كار بوده و از قرآن كريم براى اتمام و اكمال مطلب مدد جسته است .
در بخش چهارم ، عبوديت در بُعد عملى آن را مطرح نموده ، و به گوشه اى از سيره عملى پيشوايان دين در عبادت پرداخته است .
در اين تحقيق ، ضمن بهره گيرى از ساير منابع و كتب ، تفاسير قرآن مجيد و تفاسير نهج البلاغه را مبناى كار قرار داده است .