مى شود؟ بنيان هاى نظرى حضرت على عليه السلام در خصوص آزادى سياسى ، در عرصه عمل ، در عصر زمامدارى اش ، با چه چالش ها و مشكلاتى مواجه گرديد ، و خاستگاه جامعه شناختى اين مشكلات كدام اند؟
وى ، اين رساله را در دو بخش اصلى گرد آورده است :
در بخش اوّل ، كه به تشريح بنيان هاى نظرى آزادى سياسى از منظر حضرت على عليه السلام اختصاص يافته ، ضمن تبيين نگرش آن حضرت به دو مؤلّفه و اصل بنيادين آزادى سياسى : حكومت و مردم ، اين نكته را ثابت مى كند كه حضرت على عليه السلام ، رويكردى الهى و مردمى به حكومت داشته و از ديدگاه ايشان ، مردم داراى نقش تعيين كننده در انتخاب حاكم و اداره جامعه هستند .
بخش دوم ، متكفل اثبات فرضيه جامعه شناختى اين رساله است ، و ميزان حضور مؤلّفه هاى آزادى در عصر حكومت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و خلفاى سه گانه و حضرت على عليه السلام را ، در ساحت هاى عمل و نظر ، مورد بررسى قرار مى دهد .
در پايان ، با تجزيه و تحليل داده ها و اسناد متعدد ، اين نتايج را به دست آورده كه آزادى سياسى در تحولات صدر اسلام ، نقشى كليدى داشته است ؛ به نحوى كه ريشه بخش قابل توجّهى از موانع و مشكلات حكومت حضرت على عليه السلام را ، بايستى در تضعيف تدريجى آزادى سياسى، در دوره زمامدارى خلفاى سه گانه جستجو كرد.
382 . مبانى ولايت ولى اللّه ،
على رضايى بيرجندى ، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى ، مركز تربيت مدرس حوزه علميه قم ، استاد راهنما : حجة الاسلام دكتر على شيخ الاسلامى ، استاد مشاور : حجة الاسلام دكتر احمد بهشتى ، بى تا ، 283 ص .
نگارنده ، در رساله خود بر آن است تا پس از توضيح و تبيين معناى لغوى و اصطلاحى «ولايت» و بيان اقسام آن به صورت جامع ، و با توجّه به مبانى قرآنى ، روايى ، عرفانى و كلامى ، منشأ انواع ولايت را همراه با تفاوتشان بيان نموده ، سپس به خاستگاه هاى انديشه ولايت ولى اللّه ، در دوران هاى مختلف قبل از اسلام و پس از آن ، توجّه كند ، و سير تاريخى و جايگاه آن را در هر دو دوران تبيين نمايد .
اين نوشتار ، از سه بخش عمده و فصل هاى خاص هر بخش تشكيل شده است :
بخش اوّل ، در باره معناى ولايت و اقسام آن است . واژه «ولايت» از ديدگاه زبان شناسان ؛ ولايت در اصطلاح ؛ بررسى اين موضوع از ديدگاه كلامى ، فقهى ، قرآنى ، روايى و