457 . نيكى و نافرمانى نسبت به والدين در قرآن و حديث ،

منيرالسادات داودى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشكده الهيات و معارف اسلامى ، دانشگاه آزاد اسلامى (واحد تهران شمال) ، استاد راهنما : دكتر منصور پهلوان ، استاد مشاور : دكتر على قائمى ، 1379 ، 135 ص .
اين رساله ، از سه فصل تشكيل شده است :
فصل اوّل ، در باره معنى لغوى برّ و عقوق و بررسى آن از اين ديدگاه است .
در فصل دوم ، نيكى و نافرمانى به والدين در آيات قرآن ، همراه با تفاسير بررسى شده است . عناوين مهم مورد بحث در اين فصل عبارت اند از : پيمان خدا از بنى اسراييل در باره پدر و مادر ، انفاق به پدر و مادر حتى بعد از مرگ ، ياد كرد پدر و مادر پس از پرستش خدا ، نيكى نسبت به پدر و مادر ، دعا براى آمرزش پدر و مادر ، احترام به پدر و مادر و اطاعت از آنها ، برترين توحيد نسبت به پدر و مادر ، قدردانى از زحمات پدر و مادر، رفتار صحيح با پدر و مادر، سيماى ملكوتى والدين در قرآن.
فصل سوم ، به بحث نيكى و نافرمانى به والدين در روايات اختصاص دارد ، كه شامل هفت بخش است : برّ به والدين ، برّ به پدر ، عاق والدين ، اثرات دنيوى عقوق ، اثرات اخروى عقوق ، عاق مادر ، عاق پدر ، و سرانجام ، دعاهاى امام سجاد براى پدر و مادر .

458 . واپس گرايى از نظر قرآن و حديث ،

ابوالقاسم بخشيان ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشكده اصول دين قم ، استاد راهنما : آية اللّه محمّد مهدى آصفى ، استاد مشاور : آية اللّه محمّد هادى معرفت ، 1378 ، 220 ص .
مهم ترين سؤال اين تحقيق اين است كه بزرگ ترين چالش و بحران ، فراروى جامعه اى كه براى وصول به حيات طيبه و آرمان هاى والاى انسانى به تكاپو افتاده ، و در بستر رشد قرار گرفته چيست و چگونه مى توان با آن مقابله نمود؟
اين رساله ، داراى سه بخش است كه با پيش گفتار نسبتا مفصّلى آغاز شده است :
مفهوم «واپس گرايى» در لغت و اصطلاح ، گزارش قرآن از واپس گرايى ، ابعاد واپس گرايى ، ارتباط ارتداد دينى با انحطاط در ساير شئون ، اقسام ارتداد ، بازگشت به جاهليت ، و تقسيم پيروان پيامبر صلى الله عليه و آله در روايات شيعه و اهل سنّت ، از مطالب مطرح شده در پيش گفتار است .

تكاليف زنان ، با عنايت به مقتضيات زمان و مكان و تحولات عظيم اجتماعى است ، كه ناگزير در فهم احكام تأثيرگذار است .
موضوعاتى را كه با اين ديدگاه مورد بررسى قرار داده ، عبارت اند از : وضعيت متفاوت زن و مرد در امر قضا ، افتا و مرجعيت ، حق طلاق ، تمكين و نشوز ، حضانت و ولايت .
وى در اين جهت، نگاهى نو به نصوص دينى افكنده تا به مقاصد كلّى شريعت توجّه كند.
در تحليل نهايى از مباحث مذكور ، گاه به نتايجى متفاوت از آنچه نظر راجح فقهى است رسيده ، و در برخى موارد تا حدودى مطلب را شكافته است .

456 . نيايش از ديدگاه قرآن كريم و حديث ،

فاطمه نظرى ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشگاه آزاد اسلامى (واحد تهران شمال) ، استاد راهنما : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى ، استادان مشاور : دكتر عليرضا فيض و دكتر على مهديزاده ، 1376 ، 243ص .
نگارنده ، براى روشن شدن مبدأ و منشأ ، آداب و شرايط ، آثار و نتايج ، و مصداق هاى نيايش ، بررسى مفصّلى را در اين رساله انجام داده است .
در اين بررسى ، ابتدا ابعاد جسمانى و روحانى انسان از ديدگاه قرآن را مشخص نموده ، سپس به مبدأ نيايش ـ كه برخاسته از فطرت و تجلى روح آدمى است ـ اشاره كرده است . در اين قسمت ، تسبيح و نيايش موجودات هستى را بيان ، و بر اين مسئله برهان هاى نقلى را از زبان قرآن كريم و روايات ، و برهان هاى عقلى را از زبان فلاسفه مشهور اسلامى اقامه كرده است .
سپس ، موضوع عبادت ، كه عالى ترين نوع تجلى نيايش است ، و نتايج و آثار مترتب برآن را توضيح داده و در ادامه آن ، به دعا ، كه زيباترين جلوه نيايش و گوهر و روح عبادت است ، پرداخته و كيفيت تحقق دعا ، آداب و شرايط استجابت و موانع استجابت را به طور مبسوط از زبان آيات و روايات بيان كرده و سپس ، آثار معنوى و مادى آن را به طور مشروح توضيح داده و نتيجه گيرى كرده است .
در فصل آخر ، به مضامين ادعيه ائمه عليهم السلام اشاره كرده و بررسى مفصّل ترى در مورد دعاى چند تن از پيامبران بزرگوار الهى ، كه به مناسبت هاى مختلف در قرآن آمده و نتايج حاصل از آن را انجام داده است .