از ديدگاه برخى عالمان ، اقسامى براى بدعت بيان شده كه نويسنده ، با توجّه به قيودى كه در مفهوم بدعت معتبر دانسته ، آنها را نپذيرفته است .
بدعت گذارى در همه فرق اسلامى به پيروى از قرآن و سنّت حرام است . حتى در نظر آنان كه بدعت را به پنج قسم تقسيم كرده اند و پاره اى از آن را روا مى شمرند ، بخش عمده اى از آن حرام است . در روايات ، پيروى از هواى نفس ، كتمان حق ، افترا و امثال آن ـ كه در آيات قرآن نيز نكوهش شده اند ـ به بدعت در دين تفسير شده اند .
گزارش فصل هاى هشت گانه اين پايان نامه ، بدين ترتيب است :
در فصل اول مفاهيم لغوى و اصطلاحى بدعت و سنت و ذكر نقطه نظرات دانشمندان آمده است .
در فصل دوم به طور اختصار ، ابعاد و ويژگى سنّت و لزوم متابعت از كتاب و سنّت ، طى دو مبحث آمده است .
فصل سوم به تشريح اقسام بدعت از ديدگاه علماى بزرگ شيعه و اهل سنت اختصاص يافته و ضمن اقسام پنج گانه آن ، مواردى هم كه نوآورى هاى سخيف در آنها بدعت تلقى مى گردد ، بيان گرديده و در نهايت ، وجوه افتراق بدعت از سنت آمده است .
عوامل و آثار و خصوصيات بدعت ، عنوان فصل چهارم را تشكيل مى دهد . در مبحث اوّل اين فصل ، نگارنده نخست عوامل و انگيزه هاى پنج گانه بدعت و در مبحث دوم ، آثار چهارگانه آن و در مبحث سوم ، اوصاف و خصوصيات هشت گانه آن را توضيح داده است .
عوامل و آثار و خصوصيات بدعت ، در فصل چهارم مورد تحقيق قرار گرفته و جهل ، تبعيت از هوا و هوس و غرض ورزى ها ، مهم ترين عوامل بدعت شناخته شده است .
در فصل پنجم ، با استناد به آيات و روايات ، نُه مورد از بدعت هاى گذشتگان وبرخى بدعت هاى پس از پيامبر ، تا زمان حاضر آمده است .
برخورد قرآن وروايات وعالمان دينى با بدعت گزاران ، در فصل ششم تبيين شده است .
لزوم و اهمّيّت برخورد با بدعت و دستورالعمل هاى مقابله با آن ، در فصل هفتم پايان نامه آمده است .
بحث از اجتهاد ، وبررسى اجتهاد ممنوع (اجتهاد در برابر نص) به عنوان يكى از مصداق هاى كلّى بدعت وبيان فرق آن با اجتهاد مقبول ، آخرين و گسترده ترين فصل را به خود اختصاص داده است .

ناشناخته ماندن اين ابواب و مقام منزلتشان نزد اهل بيت عليهم السلام ، حفظ جان آنان از گزند حكّام جور و جلوگيرى از سوء استفاده برخى عناصر جاه طلب ، بوده است .
وى ، فصل دوم رساله را به بررسى مفهوم لغوى و اصطلاحى واژه «باب» ، ساير مفاهيم اصطلاحى موجود در تشكيلات اهل بيت عليهم السلام ، فرق بين وكيل و باب و حاجب اختصاص داده ، و بر اين عقيده است كه در تاريخ تشكيلات اهل بيت عليهم السلام ، علاوه بر عنوان «باب» ، به عناوين و سِمَت هاى ديگرى همچون قيّم ، وكيل ، سفير ، نايب ، بوّاب و حاجب و خادم برمى خوريم .
نگارنده ، در سومين فصل اسامى باب ها را بررسى نموده ، و كتاب هايى را كه در آن ، طريقه معرفى ابواب حقيقى از غيرحقيقى مطرح شده ، محور بحث خود قرار داده است .
فصل چهارم ، در باره ويژگى هاى باب ها است ، كه راز امتياز باب ها نسبت به ساير اصحاب را كشف كرده ، شرايط لازم براى احراز اين مقام را روشن مى گرداند .
كاركرد باب ها ، مطالب فصل پنجم را تشكيل مى دهد كه عبارت اند از : حفظ اسرار اهل بيت عليهم السلام ، رتق و فتق امور مالى و اجتماعى ، فعاليت و مبارزه بر ضدّ حكّام جور ، مقابله با انحراف هاى دينى و عقيدتى .
فصل ششم ، گزيده اى از شرح حال باب ها ، با تكيه بر نشانه هاى باب بودن را در بر دارد . در اين فصل ، شرح حال دوازده تن از اين بزرگان و خصوصيات فردى و اجتماعى آنان بيان شده است .
نگارنده ، در پايان ، به عنوان پيش نهاد به كسانى كه علاقه مند به تحقيق بيشتر در مورد باب هاى اهل بيت عليهم السلام هستند ، چهار محور را ، كه هنوز جاى كاوش در آنها باقى است ، مطرح مى كند .

68 . بدعت از ديدگاه قرآن و حديث ،

صمد عبداللهى عابد ، كارشناسى ارشد پيوسته الهيات و معارف اسلامى ( گرايش قرآن و حديث ) ، دانشكده الهيات و معارف اسلامى و ارشاد دانشگاه امام صادق عليه السلام ، استاد راهنما : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى ، استاد مشاور : حجة الاسلام سيّد مصطفى علم الهدى ، 1375 ، 303 ص .
مفهوم بدعت و سنّت با يكديگر در تقابل هستند وتبيين مفهوم آنها ، اولين مباحث اين پايان نامه اند .