داشته اند و نسخه هايى از اين كتاب ، با نسخه آنها مقابله و تصحيح شده است .
6 و 7 . اجازه دهندگان و اجازه گيرندگان : دانشمندانى كه اجازه روايت الكافى را اِعطا يا دريافت نموده اند . در باره اين دو گروه ، ضمن عنوان هاى «مدرّسان» و «مصحّحان» نيز سخن گفتيم .
در اين بخش ، اسامى كافى پژوهان ، به ترتيب الفبايى ، ذكر و در ذيل هر نام ، به پژوهشى كه در باره الكافى انجام داده اند ، اشاره شده است .
توضيح چند اصطلاح
قبل از شروع ذكر نام دانشمندان ، توضيحاتى در باره چند اصطلاح علمى ـ كه در اين نوشتار ، به وفور از آنها ياد شده ـ ضرورى است . لذا به درج توضيحاتى در باره اجازات ، نشان هاى سَماع و اِنهاء و بَلاغ و مقابله و قرائت موجود در نسخه ها ، تَرقيمه نسخه ها ، كيفيت تصحيح در نسخه هاى خطّى و رموز استفاده شده در حاشيه هاى الكافى مى پردازيم .
1 . اجازات
1/1 . اجازه نويسى در تمدن اسلامى
تمدّن اسلامى ، شكوفايى و رشد خود را با علم و انديشه آغاز نمود ، آن گاه كه انديشه ها را با نور علم و ايمان به كمال ، دعوت نمود و آموختن را عبادت دانست .
مسلمانان نيز در مسير گسترش تعاليم دينى ، به آموختن و آموزاندن علم و آداب تعليم و تربيت ، توجه خاصّى نمودند و بر همين اساس ، سنّت اجازه نويسى و اعطاى اجازات نقل روايات و نقل كتب ، بنيان گذارى شد .
دانشمندان براى پاسداشت حرمت علم و كنار زدن جاهلان و نا اهلان از عرصه آن ، شرايط خاصّى را براى احراز مرتبه حمل (دريافت) علم ، قائل بودند كه از جمله آنها ، درس گرفتن آن علم در نزد استاد و سپرى كردن دوره آموزشى بود. آنان در پايان دوره با مدرك معتبرى ، مقام علمى شاگرد را تأييد و اجازه نقل آن علم و كتاب درس