349
کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي

عصر صفوى دوره رواج نسخه هاى كافى

با تأمل و دقت نظر در آمار فوق مشخص مى شود كه بيشترين نسخه از كافى در دوره صفوى كتابت شده است. زيرا شروع حاكميت شاهان صفوى از سال 907 ق و پايان آن در سال 1135 ق اتفاق افتاده و در اين دوره 1165 نسخه از كافى (بيش از دو سوم نسخه هاى شناسايى شده از اين كتاب) تحرير و كتابت شده است .

علامه مجلسى و پدرش بزرگترين مدرس و مروج كافى

همچنين بر اساس اين آمار ، علامه محمد باقر مجلسى (م 1111 ق) و پدرش محمد تقى مجلسى (م 1070 ق) ۱ بزرگترين مدرس كتاب كافى به شمار مى روند. ۲ زيرا در دوره زندگى علمى آنها (از حدود سال 1030 تا 1111 ق) بر اثر تدريس و ترويج كتاب كافى كه از سوى آنان صورت گرفته بيش از هزار نسخه از كافى تحرير گرديده كه از نصف نسخه هاى شناسايى شده بيشتر است .

تقليل نسخه خطى كافى بعد از رواج چاپخانه

همچنين مشخص مى گردد كه با ترويج صنعت چاپ و انتشار كتاب كافى ۳ به تدريج نسخه هاى چاپى جاى نسخه هاى خطى را گرفته و به تدريج استنساخ آن سير نزولى داشته است . به طورى كه نيمه دوم سده سيزدهم (1250 ـ 1299) تعداد 35 نسخه

1.اولين اجازه موجود از محمد تقى مجلسى در پيرامون كافى اجازه اى است كه براى ملا محمد صالح مازندرانى در اواسط محرم ۱۰۶۲ ق و دوباره در صفر ۱۰۶۳ ق ، نگاشته است . (فهرست حقوق تهران: ۴۱۷) .

2.اولين انهاء و بلاغ موجود از علامه مجلسى ، بلاغى است كه در حاشيه نسخه اى از كافى براى على اصفهانى ، در اواسط جمادى الثانى ۱۰۷۰ ق ، نوشته (فهرست مرعشى: ۷/۱۸۹) و آخرين انهاء موجود ، انهايى است كه باز در حاشيه نسخه اى از كافى براى محمد نصير بن حسن حسينى ـ در جمادى الثانى ۱۱۰۵ق ، نوشته است . (نشريه نسخه هاى خطى: ۷/۲۰۵) .

3.بنا به گزارش خان بابا مشار اولين چاپ كتاب كافى ـ به صورت سنگى ـ در سال ۱۲۷۸ ق ، صورت گرفته است . (كتاب هاى چاپى عربى ، خان بابا مشار: ۷۲۲). از اين تاريخ به بعد تعداد يازده نسخه (تاريخ دار) از كافى كتابت شده ، همچنين تعداد نوزده نسخه بدون تاريخ وجود دارد كه تاريخ تحرير آنها توسط فهرست نگاران ، سده سيزدهم هجرى حدس زده شده است.


کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي
348

نوع خط نسخه .
ـ نام كاتب .
ـ تاريخ كتابت .
ـ نشان هاى بلاغ و تصحيح .
ـ نام مقابله كنندگان نسخه .
ـ تعداد برگهاى نسخه .
ـ مأخذى كه اطلاعات نسخه از آن اخذ شده است .

خلاصه اى از اطلاعات درج شده در اين بخش

چنان چه ذكر گرديد در اين بخش 1608 نسخه از كافى معرفى شده ، اما نسخه هاى مربوط به سده ها و تعداد هر كدام ، كه از اين بخش استخراج شده ، عبارتند از:
سال 600 تا 900 ق13 نسخه
سال 900 ـ 1000 ق64 نسخه
نسخه هاى بدون تاريخ (كه فهرست نگاران تاريخ تحرير آنها را قرن دهم حدس زده اند) 28 نسخه
سال 1000 ـ 1049 ق131 نسخه
سال 1050 ـ 1099 ق652 نسخه
نسخه هاى بدون تاريخ (كه فهرست نگاران تاريخ تحرير آنها را قرن يازدهم حدس زده اند)252
سال 1100 ـ 1135 ق124 نسخه
سال 1136 ـ 1199 ق113 نسخه
سال 1200 ـ 1299 ق39 نسخه
سال 1300 ـ 1399 ق7 نسخه
بدون تاريخ كتابت (نسخه هايى كه فاقد تاريخ كتابت هستند و فهرست نگاران تاريخ تقريبى براى آنها ذكر نكرده اند)186 نسخه

  • نام منبع :
    کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشکوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
    قیمت :
    66000 ریال
تعداد بازدید : 111775
صفحه از 551
پرینت  ارسال به